курс¹, -у, мн. -ы, -аў, м.
1. Напрамак руху, шлях (карабля, самалёта і пад.).
Самалёт узяў к. на поўдзень.
2. перан. Кірунак якой-н. палітычнай, грамадскай дзейнасці.
К. на раззбраенне.
Знешнепалітычны к.
3. Цана, па якой прадаюцца (купляюцца) каштоўныя паперы, валюта.
Валютны к.
Змагацца за ўстойлівы к. рубля.
◊
У курсе чаго (быць) і ў курс чаго (увайсці, увесці) — пра дасведчанасць у чым-н.
|| прым. курсавы́, -а́я, -о́е.
К. рух.
Курсавая табліца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ідэало́гія
(ад гр. idea = паняцце + -логія)
сістэма поглядаў, уяўленняў, ідэй якога-н. грамадства, класа, палітычнай партыі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
пункці́рны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да пункціру, з’яўляецца пункцірам. Пункцірная лінія. // перан. Ледзь акрэслены, зроблены ў агульных рысах, накідах. У гэтых фразах Багдановічу сапраўды, дзе тэзісна, дзе пункцірна, удалося акрэсліць атмасферу палітычнай барацьбы і культурнага жыцця ў Беларусі першых дзесяцігоддзяў XVI ст. Лойка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ВЯРНА́ДСКІ Іван Васілевіч
(24.5.1821, Кіеў — 27.3.1844),
рускі эканаміст. Праф. палітычнай эканоміі Кіеўскага, потым Маскоўскага ун-таў (1846—56), Гал. пед. ін-та (1857—59) і Аляксандраўскага ліцэя ў Пецярбургу (1861—68). Выдаў час. «Экономический указатель» (1857—61) і дадатак да яго «Экономист» (1858—64). У 1867—76 кіраўнік канторы Дзяржбанка ў Харкаве. Аўтар твораў па палітычнай эканоміі, гісторыі эканам. думкі, статыстыцы і мытна-тарыфнай палітыцы. Крытыкаваў прыгонніцтва з пазіцый эканам. лібералізму. У перыяд падрыхтоўкі сял. рэформы 1861 выступаў супраць кабальных умоў вызвалення сялян, супраць капіталізацыі аброку. Абараняў інтарэсы рус. капіталіст.. прамыслоўцаў. Прыхільнік фрытрэдэрскай палітыкі для Расіі, якая прадугледжвала свабоду гандлю і неўмяшанне дзяржавы ў прыватнапрадпрымальніцкую дзейнасць. Ідэолаг буйнога капіталу, законы капіталізму разглядаў як натуральныя і вечныя.
Тв.:
Критико-историческое исследование об итальянской политико-экономической литературе до начала XIX в. М., 1849;
Очерк теории потребностей. СПб., 1857;
Очерк истории политической экономии. СПб., 1858.
т. 4, с. 394
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
памфле́т
(англ. pamphlet)
мастацка-публіцыстычны твор сатырычнага характару, накіраваны супраць якой-н. асобы, палітычнай з’явы, грамадскага ладу.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
абструкцыяні́зм
(фр. obstructionnisme, ад лац. obstructio = перашкода)
сістэма палітычнай барацьбы шляхам абструкцый.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
фра́кцыя 1, ‑і, ж.
1. Уст. Група людзей, аб’яднаных прафесійнымі, цэхавымі інтарэсамі.
2. Арганізаваная група членаў палітычнай партыі, якая праводзіць яе палітыку ў парламенце, органах мясцовага самакіравання або ў іншых арганізацыях.
3. Частка палітычнай партыі, якая не згодна з генеральнай лініяй партыі і выступае з сваёй уласнай платформай; антыпартыйная групоўка.
фра́кцыя 2, ‑і, ж.
Спец.
1. Частка сыпучага або кускавога цвёрдага рэчыва або група блізкіх па якой‑н. прымеце рэчываў, выдзеленых дробнай перагонкай з чаго‑н. (раздробленага матэрыялу, вадкасці, раствору і пад.). Фракцыя нафты.
2. Частка зярністага матэрыялу, выдзеленая пры сартаванні чаго‑н. Буйная фракцыя пяску, Дробныя фракцыі шчэбеню.
3. Састаўная частка глебы, пароды. Фракцыя грунту.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
неакало́нія
(ад неа- + калонія)
былая калонія, якая па сутнасці з’яўляецца аб’ектам эканамічнай і палітычнай эксплуатацыі з боку неакаланізатараў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
папі́зм
(польск. papizm, ад слац. papismos)
1) рэакцыйная плынь, якая прапагандуе ўстанаўленне палітычнай улады рымскага папы;
2) каталіцызм.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
по́ліс2
(гр. polis)
горад-дзяржава як асобая форма сацыяльна-эканамічнай і палітычнай арганізацыі, тыповая для Стараж. Грэцыі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)