Dáumen

m -s, -

1) вялі́кі па́лец (рукі)

◊ ~ dréhen — ло́дарнічаць

j-m (D) den ~ drücken — жада́ць по́спехаў каму́-н.

2) тэх. кула́к, па́лец

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

прыткну́ць сов., разг.

1. прям., перен. приткну́ть;

п. кве́тку — приткну́ть цвето́к;

дзе б яго́ п.? — где бы его́ приткну́ть?;

2. (приблизить вплотную) приста́вить;

п. па́лец да шчакі́ — приста́вить па́лец к щеке́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

Проціпе́рсніца, проціпе́рсціца ’востраў запаленне скуры’ (паст., Сл. ПЗБ). Слова ўтворана ад прым. *проціперсны < проці і перст ’палец’, гл. персцень. Параўн. міжперсніца, міжыпарніца.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

клю́шня, ‑і, ж.

Канечная частка ножкі рака і ракападобных, якая нагадвае клешчы і служыць для хапання. А ракі як мага задзіраюць клюшні ўгору, стараюцца ўхапіць сваімі абцугамі за палец. Ваданосаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Пялю́х ’назва вялікага пальца ў вязанай рукавіцы’ (Мядзв.). Няясна, магчыма, ад палюх ’палец’ (гл.) у выніку асіміляцыі па мяккасці, верагодна, пад уплывам пяць ’расстаўляць, распінаць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

гіпердактылі́я

(ад гіпер- + гр. daktylos = палец)

павялічаная супраць нормы колькасць пальцаў, якая была ўласціва іхтыязаўрам (параўн. таксама гіперфалангія).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

дактыла-

(гр. daktylos = палец)

першая састаўная частка складаных слоў, якая абазначае «звязаны з пальцамі, які адносіцца да пальцаў».

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

чёртов чо́ртаў;

чёртова борода́; см. козлоборо́дник;

чёртова ку́рица зоол. ку́рачка вадзяна́я;

чёртова ры́ба зоол., разг. сом;

чёртово де́рево бот. чо́ртава дрэ́ва;

чёртов па́лец мин. чо́ртаў па́лец;

чёртовы оре́хи бот. вадзяны́я арэ́хі;

◊

чёртова дю́жина чо́ртаў ту́зін.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

рассмяшы́ць, ‑смяшу, ‑смешыш, ‑смешыць; зак., каго-што.

Выклікаць смех, прымусіць смяяцца. Знікла некуды зусім нядаўняя яшчэ рагатуха, якой варта было паказаць палец, каб рассмяшыць да слёз... Васілевіч. Збянтэжаны Міколаў выгляд рассмяшыў і Васіля Раманавіча. Новікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

архаі́зм

(гр. archaismos)

1) лінгв. слова, якое выйшла з актыўнага ўжытку, напр. перст (палец), чало (лоб);

2) застарэлая з’ява, перажытак мінулага.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)