но́вы в разн. знач. но́вый;
н. касцю́м — но́вый костю́м;
збо́жжа но́вага ўраджа́ю — зерно́ но́вого урожа́я;
но́выя ідэ́і — но́вые иде́и;
н. чалаве́к — но́вый челове́к;
но́выя мясці́ны — но́вые места́;
на н. лад — на но́вый лад;
○ Н. год — Но́вый год;
но́вая эканамі́чная палі́тыка — но́вая экономи́ческая поли́тика;
Н. свет — Но́вый свет;
н. стыль — но́вый стиль;
◊ на н. лад — на но́вый лад;
як бара́н на но́выя варо́ты — как бара́н на но́вые воро́та;
но́вая мятла́ чы́ста мяце́ — посл. но́вая метла́ чи́сто метёт;
по́мніць да но́вых ве́нікаў — погов. по́мнить до но́вых ве́ников
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
кайназо́й
(ад гр. kainos = новы + zoe = жыццё)
самая новая эра ў геалагічнай гісторыі Зямлі, якая распачалася 67 мільёнаў гадоў таму назад.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
гуле́ц, ‑льца, м.
Разм. Удзельнік якой‑н. гульні. Новая прыгода паддала гульцам весялосці, бо накіравала іх думкі ў другі бок ад азарту, троху зменшыла палкую цікавасць да картаў. Гарэцкі. // Любіцель гуляць у што‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
па́ртыя ж.
1. полит. па́ртия;
2. (группа) па́ртия;
геалагі́чная разве́дачная п. — геологи́ческая изыска́тельная па́ртия;
3. (количество чего-л.) па́ртия;
атры́мана но́вая п. тава́ру — полу́чена но́вая па́ртия това́ра;
4. муз. па́ртия;
5. (в игре) па́ртия;
згуля́ць ~тыю ў ша́хматы — сыгра́ть па́ртию в ша́хматы
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
паглыну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -ну́ты; зак.
1. каго-што. Увабраць у сябе.
Зямля паглынула ўсю дажджавую ваду.
Горад паглынуў прыгарадныя вёскі (перан.).
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан., каго (што). Цалкам захапіць чым-н.
Новая ідэя паглынула вучонага.
3. перан., што і чаго. Патраціць на сябе многа часу, затрат, намаганняў.
Работа паглынула шмат часу.
Паездка паглынула многа грошай.
|| незак. паглына́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. паглына́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
яви́ться сов.
1. (появиться) з’яві́цца; (прибыть) прыбы́ць; (приехать) прые́хаць; (прийти) прыйсці́;
2. (возникнуть) з’яві́цца, узні́кнуць;
яви́лась но́вая мысль з’яві́лася (узні́кла) но́вая ду́мка;
3. (оказаться) з’яві́цца;
э́то яви́лось неожи́данностью для всех гэ́та з’яві́лася нечака́насцю для ўсіх;
4. (случиться, представиться) тра́піцца;
е́сли я́вится возмо́жность… калі́ тра́піцца магчы́масць…
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
суке́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.
Жаночае адзенне, верхняя частка якога, што адпавядае кофце, складае адзінае цэлае з ніжняй часткай, якая адпавядае спадніцы. На Лёдзі была новая, з залацістым зіхценнем муаравая сукенка. Карпаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паро́да ж., в разн. знач. поро́да;
каро́ва кастрамско́й ~ды — коро́ва костромско́й поро́ды;
паўднёвая п. хваёвых дрэў — ю́жная поро́да хво́йных дере́вьев;
но́вая п. ві́шань — но́вая поро́да ви́шен;
я ўсю іх ~ду ве́даю — я всю их поро́ду зна́ю;
○ го́рныя ~ды — го́рные поро́ды;
вапняко́выя ~ды — известняко́вые поро́ды
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
інава́цыя
(лац. innovatio)
1) новаўвядзенне, абнаўленне; укладванне сродкаў у распрацоўку новай тэхнікі, тэхналогіі, навуковыя даследаванні;
2) лінгв. новая з'ява ў мове (напр. лексічная і.).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
дапасава́нне, ‑я, н.
Від сінтаксічнай сувязі, пры якой залежнае слова ставіцца ў тым жа родзе, ліку, склоне або асобе, у якім стаіць галоўнае слова (напрыклад: новы дом, новага дома, новая хата, новыя дамы, хаты; я іду, ты ідзеш).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)