Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
trup
м. труп, мярцвяк;
paść ~em — упасці як мёртвы;
położyć ~em — забіць;
po moim ~ie! — толькі праз мой труп!
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Стыць, сты́нуць ‘станавіцца халодным, астываць’, ‘мерзнуць, замярзаць на холадзе’ (ТСБМ, Нас., Варл., Др.-Падб.; віл., Сл. ПЗБ), ‘застываць’ (віл., Сл. ПЗБ), сты́лы ‘застылы, мёртвы’ (ТС), ‘халодны’, ‘абрыдлы’ (Нас.). Параўн. укр.сти́ти, сти́нути, рус.стыть, сты́нуть, ст.-польск.stydnąć, чэш.stydnouti, славац.stydnúť, серб.-ц.-слав.устынути, балг.сти́на ‘станавіцца халодным, астываць’; мяркуюць, што гэта новаўтварэнне ад *stydnǫti, якое звязана чаргаваннем галосных з прасл.*studъ, *studa ‘холад’, студзіць (гл.), параўн. стыд. Гл. Міклашыч, 327; Фасмер, 3, 789; Голуб-Копечны, 360; ЕСУМ, 5, 416. Сюды ж стынь ‘сцюжа, холад’, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
БЫ́КАЎ Раланд Анатолевіч
(н. 12.11.1929, Масква),
рускі акцёр, кінарэжысёр. Нар.арт.СССР (1990). Скончыў тэатр. вучылішча імя Б.Шчукіна (1951). З 1960 на кінастудыі «Масфільм». З 1955 здымаецца ў кіно: «Педагагічная паэма», «Я крочу па Маскве», «Айбаліт-66» (і рэжысёр), «Служылі два сябры», «Андрэй Рублёў», «Выклікаем агонь на сябе» і «Нос» (тэлевізійныя), «Звоняць, адчыніце дзверы», «Мёртвы сезон», «Лісты мёртвага чалавека» (Дзярж. прэмія Расіі 1987) і інш. Сярод рэжысёрскіх работ: «Увага, чарапаха!» (1970), «Аўтамабіль, скрыпка і сабака Клякса» (1975), «Чучала» (1984, Дзярж. прэмія СССР 1986). З 1992 прэзідэнт Міжнар. фонду развіцця кіно і тэлебачання для дзяцей і юнацтва («Фонд Раланда Быкава»).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
груз, ‑у, м.
1. Цяжар, вага. Самалёт падскочыў, вызваліўшыся ад грузу скінутых бомбаў.Шамякін.// Цяжкі прадмет. Начапіць груз на леску.//перан.; чаго. Тое, што гняце, мучыць. І людзі выпростваюць плечы, Скідаюць нявольніцтва груз.Астрэйка.
2. Тавары, паклажа, прызначаныя для перавозкі. Сям-там на пуцях стаялі.. платформы з лесам ды з іншымі грузамі.Лынькоў.Неўзабаве ўвесь нарыхтаваны груз быў перанесены на сані.М. Ткачоў.
•••
Мёртвы груз — пра матэрыяльныя каштоўнасці, якія ляжаць без выкарыстоўвання. Золата мёртвым грузам ляжыць у зямлі.Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
флюі́ды, ‑аў; адз. флюід, ‑у, М ‑дзе, м.
Кніжн.
1. Газападобныя або вадкія рэчывы, якія вылучаюцца з магматычнага ачага.
2. Гіпатэтычная вадкасць, якой да 18 ст. тлумачылі з’явы цеплыні, магнетызму, электрычнасці.
3. Паводле ўяўленняў спірытаў — нейкія «псіхічныя токі», якія нібыта вылучаюцца чалавечым целам або якім‑н. іншым целам, прадметам. Спачатку думалі даць ход справе, але Растоўцаў быў мёртвы, а флюіды — рэч ірэальная і пасадзіць іх нікуды нельга.Караткевіч.//перан. Тое, што выходзіць ад каго‑, чаго‑н.
[Лац. fluidus — пякучы.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
безжыццёвы, ‑ая, ‑ае.
1. Пазбаўлены жыцця, мёртвы. Візэнер з жудасцю адпіхнуў ад сябе ўжо безжыццёвае цела.Шамякін.
2. Нерухомы, вялы, малавыразны. Правая рука [Каршукова] абыякава ляжала на Ядвісіным плячы. Гэтая безжыццёвая халодная рука чамусьці раздражняла Ядвісю.Асіпенка.У яго [гаспадара] быў безжыццёвы, пусты позірк, і пад вачыма ляжалі цені.Лупсякоў.
3. Без прыкмет якога‑н. жыцця, руху. Моцны звонкі гук набліжаўся, і нельга было зразумець, адкуль ён ідзе: ні то з горада, ні то з безжыццёвых караблёў, што стаяць па той бок бухты.Самуйлёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
свісту́н, ‑а, м.
1. Той, хто свішча, любіць свістаць. Санька — лепшы свістун на нашай вуліцы. Закладзе чатыры пальцы ў рот ды як дзьмухне — мёртвы падскочыць.Сяркоў.
2.перан. Чалавек, які шмат гаворыць, а мала робіць, які несур’ёзна адносіцца да справы; балбатун. Дзед меў да сецей нахіленне, А вудзіць — не: не меў цярпення І не любіў наогул вуды І гэтай вудавай маруды, Во вуды любяць больш паны І, выбачайце, свістуны.Колас.Свет.. [Мані] зачыніўся, як прыехаў гэты свістун [Антось Бандура].Васілевіч.
•••
Арэх-свістунгл. арэх.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
dead
[ded]1.
adj.
1) мёртвы, паме́рлы
2) нежывы́
3) які́ не дае́ прыбы́тку, нерэнта́бэльны, непрадукцы́йны
dead season (capital) — мёртвы сэзо́н (капіта́л)
4) з вы́лучаным то́кам
The telephone is dead — Тэлефо́нная лі́нія мёртвая
5) заме́рлы, вы́мерлы
dead languages — мёртвыя мо́вы
2.
adv.
1) зусі́м, ца́лкам, абсалю́тна
dead tired — зусі́м сто́млены
2) про́ста
dead ahead — про́ста перад на́мі
3.
n.
1) паме́рлы -ага m., паме́рлая f., паме́рлыя pl.
2) глухі́ час
the dead of night — глуха́я ноч
in the dead of winter — глыбо́кай зімо́ю
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
alive[əˈlaɪv]adj.
1. жывы́;
remain alive заста́цца жывы́м
2. ажы́ўлены;
Mary’s face was alive with happiness. Твар Мэры свяціўся ад шчасця.
3. : keep a tradition alive праця́гваць трады́цыю
♦
alive and kicking жывы́ і здаро́вы;
be alive to the danger усведамля́ць небяспе́ку;
more dead than alive ні жы́вы ні мёртвы
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)