Выра́знасць (БРС). Да выра́зны. Калька рус. вырази́тельность (Крукоўскі, Уплыў, 118). Але не выключана, калі меркаваць па націску, і запазычанне з польск. wyrazność.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пасмакава́ць ’паспрабаваць на смак’ (Касп.). Да смак (гл.). Паводле тэрыторыі пашырэння (Віцебшчына) можна меркаваць аб кальцы з літ. paskanáuti ’тс’ < skõnis ’смак’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Няпу́шч (непушчъ) ’накшталт, падобна, як’: непушчъ твойго коня (Нас.). Няясна; магчыма, ад пушчы ’горш’ (параўн. непапушч, непапушчы, гл.), аднак цяжка вытлумачыць семантыку. Або ўзыходзіць да ц.-слав. непщевать ’меркаваць’, ст.-слав. непьштевати (параўн. ц.-слав. непыць), для якога Фасмер (3, 64) узнаўляе першаснае значэнне ’не чакаць, не быць упэўненым’, роднаснае лац. putāre ’лічыць, меркаваць’, што бліжэй па значэнню да беларускага слова. Гл. таксама непапушч.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
zakładać
незак.
1. закладваць, класці; падкладваць; укладваць; засоўваць;
2. апранаць; надзяваць;
3. засноўваць; арганізоўваць; адкрываць;
4. меркаваць; дапускаць; планаваць; прадугледжваць;
гл. założyć
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Склём ‘холад’ (барыс., Жд. 2). Да склець (гл.). Няяснае словаўтварэнне; гіпатэтычна тут можна меркаваць аб форме дзеяслова *скленіць, тады першапачаткова аддзеяслоўны субстантыў *склён.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
suppose [səˈpəʊz] v.
1. меркава́ць, ду́маць, лічы́ць;
Yes, I suppose so. Я лічу так;
What do you suppose he means? Што, па-твойму, ён хоча сказаць?;
He is supposed to know it. Ён павінен гэта ведаць.
2. дапуска́ць, рабі́ць здага́дку, меркава́ць; But suppose it rains? Ну а калі пойдзе дождж?;
Suppose we go for a swim! Давай сходзім паплаваць!
♦
be supposed to do/be smth. патрабава́ць, мець на ўва́зе;
Am I supposed to come? Я павінен прыйсці?;
You’re not supposed to do it. Табе не трэба гэтага рабіць.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
*Махэтка, мохэ́тка ’махавік’ (лун., Шатал.). Відавочна, да мох (гл.). З прычыны адзінкавасці запісу цяжка меркаваць аб суфіксе (‑эт‑к‑а ці ‑эд‑к‑а?).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Размеркава́ць ’раздзяліць, падзяліць’ (ТСБМ, Др.-Падб.), ’вызначыць паслядоўнасць’, ’падлічыць, вырашыць’ (ТСБМ). Ад меркава́ць (гл.). Развіццё семантыкі ішло ад ’працэс разумовай дзейнасці’ > ’вынік гэтай дзейнасці’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вы́мергаваць ’вымераць, выдзеліць’ (Шат.), вы́мяргаваць ’вымяркаваць’ (Жд., 1), вы́міргаваць ’сэканоміць’ (КЭС, лаг.). Відавочна, кантамінацыя дзеясловаў вы́маргаваць ’вымераць моргамі’ (гл. морг) і вымеркаваць ’разлічыць’ (гл. меркаваць).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
уважа́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Разм.
1. што. Лічыць, меркаваць. [Мікола Антонавіч:] — Будзем уважаць нашу размову скончанай. Дубоўка. Мне давялося затрымлівацца на асобных прамашках і ўдачах аўтараў, уважаючы іх за пралікі ў рабоце рэдакцый. Лужанін.
2. што і чаго. Любіць што‑н. [Кучучыха:] — А вой! Хіба салодкага не любіш? А я ж уважаю. Лобан.
3. на што (звычайна ў форме дзеепрысл.). Улічваць, прымаць пад увагу што‑н. Міхалапіху апраўдалі, уважаючы на тагачасны яе душэўны стан. Лупсякоў. Мабыць, уважаючы на гэтыя два матывы, і назваў Аляксей Кулакоўскі сваю аповесць «Да ўсходу сонца». Скрыган.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)