зглу́хнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.
Разм. Заціхнуць, заглухнуць. Князь стаіць, князь маўчыць, жуда, помста б’е з воч; Гулі зглухлі: ні жартаў ні смеху... Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сняда́нне, ‑я, н.
Разм. Снеданне. Пасля снядання гаспадар і аграном выйшлі на двор. Бядуля. Сняданне з’елі з ёю [мілаю] удваёчку, — Каб сыта — трудна пахваліцца. Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сява́лка, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.
Тое, што і сявенька. Ралля падсохла, мяккай стала воўнай, Ужо час узяцца за сявалку. Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
узме́жны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да ўзмежка, узмежжа, расце на ўзмежку, узмежжы. Ад шэлесту лісцяў узмежных ігруш Музычнае водгулле ў песню лілося. Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ГЛЕ́БАЎ Аляксей Канстанцінавіч
(24.3.1908, в. Зверавічы Смаленскай вобл., Расія — 2.10.1968),
бел. скульптар. Нар. мастак Беларусі (1955). Вучыўся ў Віленскім маст. тэхнікуме (1926—30) у М.Керзіна. Адзін з арганізатараў Аб’яднання моладзі Асацыяцыі мастакоў рэвалюцыі ў Віцебску (1928 — 30). Працаваў у галіне станковай і манум. скульптуры. Майстар тэматычнай кампазіцыі, батальнага і анімалістычнага жанраў, партрэта. Удзельнічаў у афармленні інтэр’ераў Дома ўрада Беларусі (бюст М.Фрунзе, 1933), стварыў барэльеф для Дома Чырв. Арміі («Лявоніха», «Мастацкая студыя», 1936) у Мінску і інш. Аўтар партрэтаў Я.Коласа, У.Уладамірскага, У.Кудрэвіча, партрэтнай групы «Максім Горкі і Янка Купала» (усе 1949), скульпт. кампазіцый «Народны паэт БССР Янка Купала» (1950), «Францыск Скарына» (1954). Работы ў галіне манум. мастацтва: гарэльеф «Партызаны Беларусі» для Манумента Перамогі ў Мінску (1954), помнік Ф.Скарыне ў Полацку (1976, устаноўлены ў 1974, Дзярж. прэмія Беларусі 1976). Кампазіцыі вылучаюцца вострай дынамікай, экспрэсіўнасцю, мяккай мадэліроўкай формаў, рытмічнасцю. Партрэты адзначаны тонкай прапрацоўкай дэталей, эмац. выразнасцю. Яго імя прысвоена Мінскаму маст. вучылішчу.
Літ.:
Бойка У.А. Глебаў Аляксей Канстанцінавіч. Мн., 1974.
Т.А.Карповіч.
т. 5, с. 291
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
пасіраці́ць, ‑рачу, ‑роціш, ‑роціць; зак., каго.
Зрабіць сіротамі ўсіх, многіх. [Вораг] спапяліў нашы вёскі, пасіраціў нашых дзяцей, заліў нашу зямлю крывёю і слязамі нашага народа. Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пато́мак, ‑мка, м.
Тое, што і нашчадак. Пакінем спадчыну мы для патомкаў Інакшую ад той, Што ўзялі мы ад продкаў на абломках Гісторыі сваёй. Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ана́пест, ‑а, М ‑сце, м.
У вершаскладанні — трохскладовая стапа з націскам на апошнім складзе, напрыклад: Нӗ кля̆ні́/цӗ мя̆не́, / Што̆ тӑк сму́т/нӑ пя̆ю́. Купала.
[Грэч. anapaistos.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
крыўдзі́цель, ‑я, м.
Той, хто крыўдзіў, крыўдзіць каго‑н. Хай крыўдзіцель дрыжыць, як падбіты каршун. Купала. Бляднелі і трасліся, як у ліхаманцы, .. крыўдзіцелі народа. Багдановіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ку́пальны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да купала. Купальнае перакрыцце.
купа́льны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да купання. Купальны сезон. // Прызначаны для купання. Купальны касцюм.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)