ма́ло

1. нареч. ма́ла; (немного, чуть-чуть) тро́хі, крыху́;

хоть ма́ло жил, да мно́го ви́дел хоць ма́ла жыў, ды мно́га ба́чыў;

2. безл., в знач. сказ. ма́ла;

э́того ма́ло гэ́тага ма́ла;

ма́ло ли а) (разве мало) хі́ба ма́ла;

ма́ло ли у нас люде́й! хіба́ ма́ла ў нас людзе́й!; б) мест. и нареч. кто, что, как, како́й, где, когда́) (ці) ма́ла;

ма́ло ли что быва́ет! (ці) ма́ла што быва́е!;

ма́ло ли где я мог его́ встре́тить! ма́ла дзе я мог яго́ сустрэ́ць!;

ма́ло ли что! ма́ла што!;

ма́ло того́, что ма́ла таго́, што;

ни мно́го, ни ма́ло ні мно́га, ні ма́ла;

и го́ря ма́ло і го́ра (кло́пату) ма́ла.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

чемII союз

1. (нежели) чым, як, ніж; (после сравн. ст. передаётся ещё конструкциями с предлогом) за (каго, што);

лу́чше по́здно, чем никогда́ посл. лепш по́зна, як (чым) ніко́лі;

она́ сде́лала бо́льше, чем он яна́ зрабі́ла больш за яго́ (чым ён);

2. (вместо того, чтобы) заме́ст таго́, каб (преимущественно в конструкциях с част. «бы»); што (як) меў (ме́ла, ме́лі); як, чым (преимущественно в конструкциях без част. «бы»);

чем бы помо́чь, он ещё меша́ет заме́ст таго́, каб дапамагчы́, ён яшчэ́ перашкаджа́е;

чем торопи́ться, вы́йдем ра́ньше што (як) ме́лі спяша́цца, вы́йдзем лепш ране́й;

3. (насколько, в какой степени) чым;

чем бо́льше, тем лу́чше чым больш, тым лепш.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

у́жас м.

1. сущ. жах, род. жа́ху м.; жу́дасць, -ці ж.; жуда́, -ды́ ж.; жахлі́васць, -ці ж.; страх, род. стра́ху м.;

его́ охвати́л у́жас яго́ ахапі́ў жах, яго́ ахапі́ла жу́дасць;

привести́ в у́жас нагна́ць жа́ху;

прийти́ в у́жас жахну́цца;

како́й у́жас! які́ жах!;

у́жасы войны́ жа́хі вайны́;

во всём у́жасе ва ўсім сваі́м жа́ху (ва ўсёй жу́дасці, жахлі́васці);

он в у́жасе яго́ бярэ́ жах (жу́дасць);

внуша́ть у́жас выкліка́ць (наганя́ць) жах;

содрога́ться от у́жаса калаці́цца ад жа́ху (ад стра́ху);

объя́тый у́жасом апанава́ны жа́хам;

2. в знач. нареч., разг. стра́шна, страшэ́нна; страх, жах;

у́жас как далеко́ стра́шна (страшэ́нна) далёка, страх, як далёка;

до у́жаса жахлі́ва, страшэ́нна;

к у́жасу моему́, я сби́лся с пути́ гэ́та было́ жахлі́ва, я збі́ўся з даро́гі;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

такі́ I, ж. така́я, ср. тако́е, мн. такі́я мест. м.

1. указ. тако́й; (такой, о котором говорится — ещё) подо́бный; (в знач. сказ. — ещё) тако́в;

т. час наста́не — тако́е вре́мя придёт;

у такі́м вы́падку — в тако́м слу́чае;

не на тако́га напа́ў — не на тако́го напа́л;

ніко́лі не сустрака́ў такі́х людзе́й — никогда́ не встреча́л подо́бных (таки́х) люде́й;

цяпе́р свет ужо́ не т. — ны́нче свет уж не тако́й (тако́в);

да́йце мне таку́ю кні́гу, яку́ю я прасі́ў — да́йте мне таку́ю кни́гу, каку́ю я проси́л;

т., які́ ёсць — тако́й, како́й есть;

2. опред. тако́й; (в сочетании с прил. в знач. сказ. — ещё) так, столь;

т. незале́жны, т. го́рды — тако́й незави́симый, тако́й го́рдый;

ён не т. ўжо до́бры — он не так (не столь) уж добр;

3. неопр., разг. тако́й; како́й-то;

гэ́та така́я невялі́кіх паме́раў па́лкаэ́то така́я небольши́х разме́ров па́лка;

4. указ. тако́й; э́кий;

т. хітру́н — тако́й (э́кий) хитре́ц;

не з такі́х — не из таки́х;

т. і т. — тако́й-то;

такі́м чы́намвводн. сл. таки́м о́бразом, ита́к, сле́довательно, ста́ло быть;

да тако́й ступе́ні — до тако́й сте́пени;

така́я ва́жнасцьэ́ка ва́жность;

така́я спра́ва — тако́е де́ло;

ёсць така́я спра́ва — есть тако́е де́ло;

у такі́м вы́падку, у такі́м ра́зе — в тако́м слу́чае;

така́я ўда́ча — тако́й уроди́лся;

тако́й бяды́ — невелика́ беда́;

які́я са́мі, такі́я і са́ніпогов. каковы́ са́ми, таковы́ и са́ни; по Се́ньке и ша́пка;

не такі́ стра́шны чорт, як яго́ малю́юцьпосл. не так стра́шен чёрт, как его́ малю́ют

такі́ II частица, разг. таки́;

ён т. прыйшо́ў — он таки́ пришёл

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

уго́дно

1. безл., в знач. сказ. (нужно) трэ́ба; (желательно) пажада́на; часто переводится личными формами глаг. хаце́ць, жада́ць; захаце́ць, пажада́ць, зажада́ць; а также безличными глаг. хаце́цца, захаце́цца; при выражении вежливости, иронии, неудовольствия и т. п. переводится оборотами мець ла́ску, зрабі́ць ла́ску;

что вам уго́дно? што вам трэ́ба?, чаго́ вы хо́чаце?;

ви́дно, так ему́ бы́ло уго́дно віда́ць, так яму́ было́ пажада́на (так яму́ хаце́лася);

не уго́дно ли вам молока́? ці не хо́чаце (не жада́еце) вы малака́?;

как вам уго́дно як (вы сабе́) хо́чаце, як ва́ша ла́ска;

я сде́лаю всё, что вам бу́дет уго́дно я зраблю́ ўсё, што вы захо́чаце (пажада́еце);

кому́ уго́дно вы́сказаться? хто хо́ча вы́казацца?;

2. част. како́й уго́дно які́ хо́чаш, які́ хо́чаце, (всё равно какой) абы-які́, (всякий) уся́кі;

кто уго́дно хто хо́чаш, хто хо́чаце, (всё равно кто) абы-хто́;

что уго́дно што хо́чаш, што хо́чаце, (всё равно что) абы-што́;

где уго́дно дзе хо́чаш, дзе хо́чаце, (всё равно где) абы-дзе́, (везде) усю́ды;

когда́ уго́дно калі́ хо́чаш, калі́ хо́чаце, (всё равно когда) абы-калі́, (всегда) заўсёды;

как уго́дно як хо́чаш, як хо́чаце, (всё равно как) абы-я́к;

куда́ уго́дно куды́ хо́чаш, куды́ хо́чаце, (всё равно куда) абы-куды́;

отку́да уго́дно адку́ль хо́чаш, адку́ль хо́чаце, (всё равно откуда) абы-адку́ль, (отовсюду) адусю́ль;

ско́лько уго́дно ко́лькі хо́чаш, ко́лькі хо́чаце, (всё равно сколько) абы-ко́лькі;

не уго́дно ли ці не ма́еце (не бу́дзеце мець) ла́ску, ці не жада́еце;

ско́лько душе́ уго́дно ко́лькі душа́ хо́ча (жада́е);

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

расчёт м.

1. в разн. знач. разлі́к, -ку м.;

хозя́йственный расчёт гаспада́рчы разлі́к;

за нали́чный расчёт за ная́ўны разлі́к;

взять расчёт узяць разлі́к;

у меня́ с ним бу́дет осо́бый расчёт у мяне́ з ім бу́дзе асо́бны разлі́к;

я сказа́л э́то с расчётом я сказа́ў гэ́та з разлі́кам (наўмы́сна);

жить с расчётом жыць ашча́дна;

пулемётный расчёт воен. кулямётны разлі́к;

расчёт парово́го котла́ техн. разлі́к параво́га катла́;

2. (предположение) разлі́к, -ку м., меркава́нне, -ння ср.;

по мои́м расчётам он до́лжен ско́ро прие́хать па маі́х разлі́ках (меркава́ннях) ён паві́нен ху́тка прые́хаць;

3. (выгода) вы́гада, -ды ж.; (смысл) сэнс, род. сэ́нсу м.;

мне нет расчёта е́хать туда́ мне няма́ сэ́нсу е́хаць туды́;

а како́й мне расчёт э́то де́лать а яка́я мне вы́гада гэ́та рабі́ць;

взять в расчёт прыня́ць пад ува́гу.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сказа́ть сов. сказа́ць;

к приме́ру сказа́ть напры́клад;

кста́ти сказа́ть дарэ́чы ка́жучы;

к сло́ву сказа́ть дарэ́чы ка́жучы;

шу́тка сказа́ть гэта не жа́рты, лёгка ска́заць;

кто бы мог сказа́ть хто б мог сказа́ць;

скажи́те, како́й молоде́ц! гля́ньце, які маладзе́ц!;

(да) и то сказа́ть (ды) і сапраўды́;

как сказа́ть як сказа́ць;

мо́жно сказа́ть мо́жна сказа́ць;

не́чего сказа́ть! што і каза́ць!; няма́ што і каза́ць;

по пра́вде сказа́ть па пра́ўдзе ка́жучы;

скажи́те на ми́лость, скажи́те, пожа́луйста скажы́це, калі ла́ска;

по со́вести сказа́ть шчы́ра ка́жучы;

с позволе́ния сказа́ть не пры вас ка́жучы;

сказа́ть своё сло́во сказа́ць сваё сло́ва;

сказа́ть по че́сти пра́ўду ка́жучы;

ба́бушка на́двое сказа́ла погов. ба́бка надво́е варажы́ла;

ни в ска́зке сказа́ть ни перо́м описа́ть нар.-поэт. ні ў ка́зцы сказа́ць ні пяро́м апіса́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ма́ла

1. нареч. ма́ло, немно́го;

ён м. гаво́рыць — он ма́ло говори́т;

м. кары́сці ад гэ́тага — ма́ло (немно́го) по́льзы от э́того;

м. фа́ктаў прыве́дзена — ма́ло фа́ктов приведено́;

2. в знач. безл. сказ. ма́ло, недоста́точно;

на паку́пку м. гро́шай — на поку́пку ма́ло (недоста́точно) де́нег;

хі́ба яму́ м. рабо́ты? — ра́зве ему́ ма́ло (недоста́точно) рабо́ты?;

м. сказа́ць, трэ́ба зрабі́ць — ма́ло (недоста́точно) сказа́ть, на́до сде́лать;

м. што — ма́ло (ли) что;

і кло́пату (го́ра) м. — и го́ря ма́ло;

ці м. як — ма́ло (ли) как;

ма́ла хто — ма́ло кто, немно́гие;

ці м. які́ — ма́ло (ли) како́й;

ці м. дзе — ма́ло (ли) где;

ці м. хто — ма́ло (ли) кто;

м. таго́, што... — ма́ло того́, что...;

ча́су м. (няма́) — вре́мя не те́рпит;

м. ка́шы еў — ма́ло ка́ши ел;

ні мно́га ні м. — ни мно́го ни ма́ло;

ці мно́га, ці м. — до́лго ли, ко́ротко ли

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

тако́й мест.

1. указ. такі́;

тако́е вре́мя придёт такі́ час наста́не;

таки́м о́бразом такі́м чы́нам;

не на тако́го напа́л не на тако́га напа́ў;

никогда́ не встреча́л таки́х люде́й ніко́лі не сустрака́ў такі́х людзе́й;

ны́нче свет уже́ не тако́й (тако́в) цяпе́р свет ужо́ не такі́;

да́йте мне таку́ю кни́гу, каку́ю я проси́л да́йце мне таку́ю кні́гу, яку́ю я прасі́ў;

тако́й, како́й есть такі́, які́ ёсць;

вокру́г идёт тако́е строи́тельство! круго́м ідзе́ така́я будо́ўля!;

2. определительное такі́;

тако́й незави́симый, тако́й го́рдый такі́ незале́жны, такі́ го́рды;

3. неопр., разг. такі́;

э́то така́я небольши́х разме́ров па́лка гэ́та така́я невялі́кіх паме́раў па́лка;

не из таки́х не з такі́х;

до тако́й сте́пени да тако́й ступе́ні;

тут тако́е де́ло тут така́я спра́ва;

в тако́м слу́чае у такі́м вы́падку, у такі́м ра́зе;

что тут тако́го? што тут тако́га?

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вы́пасці сов.

1. в разн. знач. вы́пасть; (о жребии, выборе и т.п. — ещё) пасть; (на какой-л. день, на долю и т.п. — ещё) прийти́сь; (на долю — ещё) доста́ться;

з кні́гі вы́пала пісьмо́ — из кни́ги вы́пало письмо́;

уно́чы вы́паў снег — но́чью вы́пал снег;

мне вы́пала шча́сце — мне вы́пало сча́стье;

жэ́рабя вы́пала на яго́ — жре́бий вы́пал ему́ (пал на него́);

на ко́жнага чалаве́ка вы́пала па сто рублёў — на ка́ждого челове́ка вы́пало (пришло́сь, доста́лось) по сто рубле́й;

2. ускользну́ть;

гэ́та вы́пала з-пад маёй ува́гі — это ускользну́ло от моего́ внима́ния;

3. безл. случи́ться; (о возможности, случае) предста́виться;

адно́йчы мне вы́пала пабыва́ць там — одна́жды мне случи́лось побыва́ть там;

мне вы́пала схадзі́ць у музе́й — мне предста́вилась возмо́жность (предста́вился слу́чай) сходи́ть в музе́й;

в. на до́лю — вы́пасть на до́лю;

з во́ка в. — вы́пасть из по́ля зре́ния;

як вы́падзе — как случи́тся, как уда́стся

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)