гук назоўнік | мужчынскі род

  1. Фізічная з’ява, што выклікаецца вагальнымі рухамі часцінак паветра, якую мы ўспрымаем слыхам.

    • Хуткасць гуку.
    • Г. стрэлу.
    • Музыкальны г. (у адрозненне ад шуму).
    • Ні гуку (пра поўнае маўчанне).

  2. Найменшы членараздзельны элемент чалавечай мовы.

    • Гукі беларускай мовы.

|| прыметнік: гукавы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Vergänglichkeit

f -

1) няста́ласць, тле́ннасць

2) не́шта, што прахо́дзіць [мі- на́е]; з’я́ва, яка́я прахо́дзіць

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

азон назоўнік | мужчынскі род

Газ з рэзкім пахам, злучэнне трох атамаў кіслароду, ужыв. для ачышчэння паветра, вады, а таксама ў тэхніцы.

|| прыметнік: азонавы.

  • Азонавая дзірка (спецыяльны тэрмін) — анамальная з’ява — змяншэнне натуральнай для дадзенай шыраты і пары года колькасці азону ў азонавым слоі атмасферы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

жах​1 назоўнік | мужчынскі род

  1. Моцны страх да знямення.

    • Многіх ахапіў ж.

  2. звычайна чаго. Трагічная з’ява, здарэнне, бязвыхаднасць.

    • Жахі вайны.

  3. Нешта вельмі страшнае (размоўнае).

    • Ж. ды і толькі.

  4. у знач. прыслоўе: Вельмі, незвычайна.

    • Ж. як далёка.

  5. у знач. выказніка: Жахліва, страшна.

    • Проста ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

◎ Пля́цьма ’пляма’ (Касп.; ушац., Жыв. сл.). З пляшкі (гл.). Мена ‑и‑ > -//Ч як (адваротная з’ява) ‑д:г‑ > ‑и‑: малодзыіы > малайцы ^ рабыні > райцы (Карскі, 1, 35 I).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Лужэчак ’невялікая ўпадзіна, яміна’ (ганц., Сл. ПЗБ). З лужочак < луг 2 (гл.); э замест о — характэрная з’ява паўд.-зах. бел. гаворак (Бел. дыял., 1980, 31–32).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

феномен, ‑а, м.

1. Рэдкая, незвычайная, выключная з’ява. // Выдатны, выключны ў якіх‑н. адносінах чалавек. Янка Купала — літаратурны феномен беларускага народа.

2. У ідэалістычнай філасофіі — суб’ектыўны змест нашай свядомасці, які не адлюстроўвае аб’ектыўнай рэчаіснасці.

[Ад грэч. phainómenon — тое, што з’яўляецца.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рэдкасць назоўнік | жаночы род

  1. гл. рэдкі.

  2. Рэдкая з’ява.

    • Жывыя кветкі на поўначы — вялікая р.

  3. Рэдкі прадмет, музейная, антыкварная рэч.

    • Бібліяграфічная р.
    • Калекцыя рэдкасцей.

На рэдкасць — аб кім-, чым-н. выключным, рэдкім.

  • Дні стаялі на рэдкасць халодныя.

Не рэдкасць — звычайна, часта бывае.

  • Такія выпадкі — не рэдкасць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

ре́дкий в разн. знач. рэ́дкі;

ре́дкие во́лосы рэ́дкія валасы́;

ре́дкая ткань рэ́дкая ткані́на;

ре́дкий гость рэ́дкі госць;

ре́дкое явле́ние рэ́дкая з’я́ва;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

палінгенез, ‑у, м.

Спец.

1. Пераўтварэнне вывергнутых горных парод шляхам пераплаўлення гранітаў, гнейсаў і сланцаў у глыбокіх зонах зямной кары. З’ява палінгенезу.

2. У біялогіі — паяўленне ў зародка прымет, уласцівых для дарослых форм далёкіх продкаў.

[Ад грэч. polin — назад, зноў і génesis — нараджэнне, паходжанне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)