ВІ́РТАНЕН Ялмары Эрыкавіч
(8.1.1889, с. Майніемі, Фінляндыя — 2.4.1939),
карэльскі паэт. Пісаў на фінскай мове. Друкаваўся з 1906. У ранніх творах адлюстраваў паднявольнае становішча працоўных. У зб-ках вершаў «Вольнай часінай» (1930), «Стройныя шарэнгі» (1931), «Вершы» (1933, 1936, на рус. мове), «Чырвонае кантэле» (1937) асэнсаванне гіст. мінулага рус. і карэльскага народаў, самабытнасць людскіх характараў і прыроды паўночнага краю. Вядомы як драматург, перакладчык. Перакладаў на фінскую мову творы рус. і сусв. л-ры, паасобныя творы Я.Купалы.
Літ.:
Алто Э. Ялмари Виртанен: Жизнь и творчество. Петрозаводск, 1988.
т. 4, с. 192
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ЛАЗАРЭ́ВІЧ Анатоль Аркадзьевіч
(н. 7.3.1958, в. Вакары Сенненскага р-на Віцебскай вобл.),
бел. філосаф. Канд. філас. н. (1988). Скончыў Віцебскі пед. ін-т (1980). З 1988 у Ін-це філасофіі і права Нац. АН Беларусі (з 1997 нам. дырэктара). Навук. працы па праблемах тэорыі і метадалогіі навук. пазнання, уздзеяння інфармацыі і ведаў на стан сучаснага грамадства.
Тв.:
Знание. Компьютер. Общество. Мн., 1992 (разам з У.А.Гераіменкам, Л.Р.Цітарэнка);
Научное знание в информационном обществе. Мн., 1993;
Философия универсализма и современный политический процесс // Власть и жизнь. Мн., 1998.
т. 9, с. 99
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Animum debere
Завінаваціцца душой.
Задолжать душу.
бел. У даўгу як у шаўку. Пазыкі завялі ў лыкі. Пазычка басяком ходзіць.
рус. Быть по уши в долгах. В долгу, как червь в шелку.
фр. Être criblé/abîmé de dettes (Быть обременённым долгами). Avoir des dettes par-dessus la tête (Быть в долгах выше головы).
англ. To pawn one’s life (Заложить свою жизнь).
нем. Bis über die Ohren in Schulden stecken (Торчать по уши в долгах).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
зама́х, -ху м.
1. покуше́ние ср.;
з. на жыццё — покуше́ние на жизнь;
2. (попытка присвоить что-л.) покуше́ние ср., посяга́тельство ср.;
з. на спа́дчыну — посяга́тельство (покуше́ние) на насле́дство;
3. зама́х
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
бу́рны в разн. знач. бу́рный;
~нае мо́ра — бу́рное мо́ре;
б. сход — бу́рное собра́ние;
б. рост прамысло́васці — бу́рный рост промы́шленности;
б. працэ́с — бу́рный проце́сс;
~нае жыццё — бу́рная жизнь;
~нае захапле́нне — бу́рный восто́рг
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ператвара́ць несов.
1. превраща́ть, обраща́ть;
2. преобража́ть;
3. (в дело, в жизнь) претворя́ть, воплоща́ть;
4. (у каго, што) фольк. превраща́ть, обора́чивать, обёртывать (в кого, что, кем, чем);
1-4 см. ператвары́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
цвісці́ несов.
1. в разн. знач. цвести́;
я́блыні цвілі́ — я́блони цвели́;
цвіла́ ра́дасць — цвела́ ра́дость;
жыццё цвіце́ — жизнь цветёт;
2. (покрываться плесенью) пле́сневеть;
у сутарэ́ннях цвілі́ сце́ны — в подва́лах пле́сневели сте́ны
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
покуше́ние ср. зама́х, -ху м.; спро́ба, -бы ж. (зрабіць што); квапле́нне, -ння ср.;
покуше́ние на жизнь зама́х на жыццё;
покуше́ние на кра́жу спро́ба зрабі́ць крадзе́ж;
покуше́ние с него́дными сре́дствами зама́х з непрыда́тнымі сро́дкамі.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
раскида́ть сов., в разн. знач. раскі́даць, мног. параскіда́ць;
раскида́ть наво́з раскі́даць (параскіда́ць) гной;
раскида́ть бума́ги по́ полу раскі́даць (параскіда́ць) папе́ры па падло́зе;
жизнь раскида́ла друзе́й по све́ту жыццё раскі́дала (параскіда́ла) сябро́ў па све́це;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
счастли́вый в разн. знач. шчаслі́вы;
счастли́вая жизнь шчаслі́вае жыццё;
счастли́вый миг шчаслі́вы мо́мант;
счастли́вая мысль шчаслі́вая ду́мка;
счастли́вый день шчаслі́вы дзень;
счастли́вый коне́ц шчаслі́вы кане́ц;
счастли́вый паренёк шчаслі́вы хлапчы́на;
◊
счастли́вого пути́! шчаслі́вай даро́гі!
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)