Зяле́за ’жалеза’ (Багушэвіч, Мар. дыс.). Рус. дыял. зеле́зо, укр. залі́зо. Прасл. želězo (гл. жалеза 1). Формы на з‑ у выніку дыстантнай асіміляцыі, як зязюля, залоза (Сабалеўскі, Лекции, 143; Трубачоў, ВСЯ, 2 (1957), 31), ці ў сувязі з вар’іраваннем *gh — *gʼh. Параўн. яшчэ Іванаў, История славянских и балканских названий металлов, 1983, 100–101.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Крэмса́ла ’жалеза, якім высякаюць агонь з крэменю’ (Мат. АС, Мат. Гом.). Кантамінацыя крэсала (гл.) і крэмень (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

żelaźnictwo

н. уст. гандаль вырабамі з жалеза

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

дэвія́цыя, -і, ж. (спец.).

1. Адхіленне стрэлкі компаса ад лініі магнітнага мерыдыяна пад уздзеяннем вялікіх мас жалеза.

2. Адхіленне цела, што рухаецца, ад зададзенага напрамку пад уплывам якіх-н. выпадковых прычын.

|| прым. дэвіяцы́йны, -ая, -ае і дэвія́нтны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

дах, -у, мн. -і, -аў, м.

1. Верхняя частка будынка, якая засцерагае яго ад дажджу, снегу.

Чарапічны д.

2. Пра дом, жыллё, прытулак.

◊

Пад адным дахам (разм.) — у адным доме з кім-н.

|| прым. да́хавы, -ая, -ае.

Дахавае жалеза.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

абру́чны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да абруча. Абручная вытворчасць. // Прызначаны для вырабу абручоў. Абручнае жалеза.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

жале́зіна, ‑ы, ж.

Разм. Непатрэбная жалезная рэч, абломак жалеза. Бразгацела нейкая жалезіна ў пустой камяніцы. Лупсякоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

карбі́д, ‑у, М ‑дзе, м.

Злучэнне металу і некаторых металоідаў з вугляродам. Карбід жалеза. Карбід кальцыю.

[Ад лац. carbo — вугаль і грэч. eidos — від.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

фера...

Першая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае па значэнню слову «жалеза», напрыклад: феравальфрам, фераалюміній, ферахром.

[Лац. ferrum — жалеза.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сартавы́ сортово́й;

~вы́я пасе́вы — с.-х. сортовы́е посе́вы; ~во́е жале́за тех. сортово́е желе́зо

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)