Ба́йбас ’бялізны чалавек, гультай’ (Касп.), байбо́с ’бялізны, нязграбны мужчына’ (Нас.), ба́йбус ’бялізны, нязграбны чалавек, гультай’ (Шат., Гарэц., Янк. БП, Др.-Падб., Бяльк., Сцяц.), ’дурань’ (Сцяц.). Рус.ба́йбус, бе́йбус ’лянівы’, бе́йбас ’дурань’, укр.бе́йбас ’дурань, вялікі нехлямяжы чалавек’ (таксама бе́льбас, бе́лбас). Паводле Фасмера, 1, 145, запазычанне (у другой частцы выразу дыял. форма тур.baš ’галава’). Але зыходзячы з укр. паралельных форм бе́льбас, бе́лбас, можна думаць і пра сувязь з рус.балбе́с (да гэтага гл. Фасмер, 1, 114): параўн. змену ва ўкр. дыялектах: лʼ → й.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ту́ебень ‘дурань, тунеядзец’ (Мат. Маг. 2), ту́ібень ‘гультай’ (Юрч. Фраз. 1). Відаць, не можа разглядацца асобна ад сту́ібень ‘дурань’ (гл.), магчыма, варыянта з s‑mobile ў выразе стаяць як статуй, стуібень, стуіб (Вушац. сл.). Параўн. рус.дыял.ту́ебень лесно — лаянкавы выраз, ту́ймень ‘дурнаваты, гультаяваты і непаваротлівы’ (СРНГ). Няясна, параўн. тую́ба, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дэбі́л
(н.-лац. debil, ад лац. debilis = слабы)
1) чалавек з лёгкай формай прыроджанай псіхічнай непаўнацэннасці;
2) перан., разм.дурань, тупіца.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
Pávian
m -s, -e
1) заал. павіцн
2) фат, ду́рань
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Kamél
n -s, -e
1) вярблю́д
2) разм.ду́рань, ёлупень
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Gímpel
m -s, -
1) заал. гіль, снягі́р
2) разм.ду́рань
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Kóhlkopf
m -(e)s, -köpfe
1) кача́н капу́сты
2) ду́рань
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
half-wit
[ˈhæfwɪt]
n.
1) прыду́ркаваты -ага m., прыду́ркаватая f.
2) ду́рань -ня m.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
lemon[ˈlemən]n.
1. лімо́н (дрэва і плод)
2. лімо́нны ко́лер
3.infml дрэнь, барахло́
4.infml права́л, няўда́ча
5.BrEду́рань
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
sap1[sæp]n.
1. сок (раслін); жыві́ца
2. жыццёвыя сі́лы, эне́ргія;
the sap of youth сі́лы юна́цтва
3.infmlду́рань, дуры́ла
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)