падрыхто́ўка, ‑і, ДМ ‑тоўцы, ж.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. падрыхтоўваць — падрыхтаваць і падрыхтоўвацца — падрыхтавацца.
2. Пэўны запас ведаў, вопыту, навыкаў, атрыманых у працэсе навучання, практычнай дзейнасці. Прыйсці ў інстытут з добрай падрыхтоўкай.
•••
Артылерыйская падрыхтоўка — інтэнсіўны абстрэл варожых пазіцый з гармат перад наступленнем.
Пазавайсковая падрыхтоўка — ваенная падрыхтоўка, якая праводзіцца не ў ваенных часцях, падраздзяленнях.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
поко́йныйI
1. (спокойный) спако́йны; (тихий) ці́хі;
поко́йное мо́ре спако́йнае (ці́хае) мо́ра;
2. уст. (удобный) выго́дны; (уютный) уту́льны;
◊
поко́йной но́чи до́брай но́чы, дабра́нач;
будь поко́ен будзь спако́йны.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
заву́чаны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад завучыць.
2. у знач. прым. Засвоены частым паўтарэннем; прывычны. Мужчына.. дасканалым, завучаным жэстам паднёс руку да вуснаў. Асіпенка. // Штучны, няшчыры. — Добрай раніцы, Варфаламей, — з завучанай абыякавай ветлівасцю сказаў чалавек. Караткевіч.
3. у знач. наз. заву́чанае, ‑ага, н. Тое, што засвоена, вывучана. Завучанае ў дзяцінстве не забываецца і ў старасці. З нар.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыцані́цца, ‑цанюся, ‑цэнішся, ‑цэніцца; зак.
Разм. Збіраючыся купіць што‑н., спытаць пра цану; прытаргавацца. Напарнік, ці кампаньён.., [Платона] вярнуўся дадому з добрай навіною: ён нагледзеў адзін паравік, прыцаніўся да яго і ўжо даў задатак. Ракітны. [Чарнушкі] былі самі такія ж, як людзі, што снавалі перад імі, — някідкія, разважлівыя палешукі, ледзь не кожны з якіх сто разоў прыцэніцца, перш чым купіць. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыя́знасць, ‑і, ж.
1. Уласцівасць прыязнага. Прыязнасць адносін.
2. Сяброўскія, добразычлівыя адносіны. Пры апошніх словах Гурына Кавалёў ажывіўся і ўзняў вочы: у іх блішчалі агеньчыкі добрай хітрынкі і таварыскай цеплыні і прыязнасці. Чарнышэвіч. Алаіза адчула прыязнасць да сястры, а самой раптам зрабілася няёмка. Арабей. Здаецца, .. [Мікульскі] быў трохі мякчэйшы, але ў яго голасе не чулася прыязнасці. Марціновіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
до́брый в разн. знач. до́бры;
до́брые глаза́ до́брыя во́чы;
до́брое де́ло до́брая спра́ва;
до́брые изве́стия до́брыя ве́сткі;
до́брый знако́мый до́бры знаёмы;
лю́ди до́брые уст., нар.-поэт. лю́дзі до́брыя;
оста́вить о себе́ до́брую па́мять разг. пакі́нуць аб сабе́ до́брую па́мяць;
до́брое у́тро до́брай ра́ніцы;
до́брый день до́бры дзень;
до́брой но́чи дабра́нач, до́брай но́чы;
бюро́ до́брых услу́г бюро́ до́брых паслу́г;
◊
лю́ди до́брой во́ли лю́дзі до́брай во́лі;
будь добр будзь ла́ска́вы, зрабі́ ла́ску;
бу́дьте добры́ бу́дзьце ла́ска́вы, зрабі́це ла́ску;
чего́ до́брого чаго́ до́брага;
до́брый ге́ний до́бры ге́ній;
в до́брый час у до́бры час.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
падтрыма́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -ы́маны; зак.
1. каго-што. Прытрымаўшы, не даць упасці.
П. пад руку.
2. перан., каго (што). Аказаць каму-н. дапамогу, садзейнічанне.
П. сябра ў цяжкую мінуту.
П. добрай парадай.
3. перан., каго-што. Выказаўшы згоду, адобрыўшы, выступіць у абарону каго-, чаго-н.
П. чыю-н. кандыдатуру.
4. што. Не даць спыніцца, парушыцца чаму-н.
П. агонь у пліце.
П. гутарку.
|| незак. падтры́мліваць, -аю, -аеш, -ае; наз. падтры́мліванне, -я, н.
|| наз. падтрыма́нне, -я, н. (да 4 знач.) і падтры́мка, -і, ДМ -мцы, ж. (да 1—3 знач.).
Падтрыманне артылерыйскім агнём.
Падтрымка прапановы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
знасі́ць 1, знашу, зносіш, зносіць; зак., што.
Носкай, доўгім карыстаннем прывесці ў непрыгоднасць (абутак, адзенне). Знасіць боты. □ [Леўчык] ніколі добра не з’еў, не знасіў добрай адзежыны, а ў самога свіран дабра гніе. Чарнышэвіч.
•••
Не знасіць галавы — не мінуць пакарання, не ўцалець каму‑н.: загінуць.
знасі́ць 2, знашу, зносіш, зносіць; зак., каго-што.
Занесці куды‑н. і прынесці назад. Знасіць дзіця ў бальніцу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Audi multa, loquere pauca
Слухай многа, гавары мала.
Слушай много, говори мало.
бел. Больш слухай, менш гавары. Меней гавары ‒ болей ведаць будзеш. Слухаць ‒ добрай рады не шкодзіць.
рус. Меньше говори, да больше слушай. Держи уши пошире, а рот поуже. Умей сказать ‒ умей и смолчать. Слово ‒ серебро, молчание ‒ золото.
фр. Il faut une aiguille pour la bourse et deux pour la bouche (Нужна иголка для кошелька, а две ‒ для рта). Grande oreille, courte langue (Большое ухо, короткий язык).
англ. Be swift to hear, slow to speak (Будь скор на слух и нетороплив на речь).
нем. Rede wenig, höre viel! (Говори мало, слушай много!).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Konditión
f -, -en
1) умо́ва, вару́нак, стан, канды́цыя, но́рма
2) спарт. спартыўная фо́рма (стан), (вы)трыва́ласць
in gúter ~ sein — быць у до́брай фо́рме [канды́цыі]
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)