the struggle of good against evil барацьба́ дабра́ са злом
♦
choose the lesser of two evils выбіра́ць з дзвюх бед ме́ншую
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Зло. Рус., укр., балг., макед.зло, польск., в.-луж.zło, чэш., славац.zlo, славен.zlǫ̑ ’тс’, серб.-харв.зло̏ ’злая справа, няўдача, хвароба’. Ц.-слав.зло ’зло, цяжкасці’ (Міклашыч, Lex. paleosl.). Ст.-рус.зло ’зло, грэх, няшчасце’. Прасл.zъlo. Субстантываваная форма н. р. кароткага прыметніка злы (гл.) у адцягненым значэнні (параўн. дабро). Шанскі, 2, З, 93–94.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Куко́біць ’песціць, даглядаць’ (Нас., Бяльк., Яруш., Касп., Кос., Гарэц., Др.-Падб., Шн.). Бел.кукобіць ад кукобау якое ўтворана па мадэлі худы > худоба, што дае права на рэканструкцыю *кук ’той, хто даглядае, песціць’. Гэта адпавядае літ.kaukas ’дамавік (дух, які прыносіць дабро дому)’ (гл. Тапароў, J–К, 293). Становіцца зразумелым і значэнне кукобіцца ’гняздзіцца’ (’быць звязаным з домам’).
Узяць, забраць усё, многае або ўсіх, многіх. Пабраць усе рэчы. Пабраць усіх у палон. □ Людзі пабралі сваё дабро ды падаліся ў лес ад вайны хавацца.Якімовіч.[Люба:] Апусцела вёска. Усю моладзь пабралі. Каго на фронт, а каго ў турму.Козел.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Ла́цвіна1 ’лата’ (Нас.), укр.закарп.латеа, рус.смал., бран., кур., арл.латвійца, палаб.lotvd, н.-луж.łatwa, славен.lȃtva, харв. (у Венгры!) latva ’тс’. Прасл.latva, laty. Да латач- -^‑аснова сведчыць пра вельмі ранняе запазычанне з с.-в.-ням.latte, late (Слаўскі, 5, 37–38, а таксама Шустар-Шэўц, 10, 765).
◎ Ла́цвіна ’дабро’, ’добра’ (Бяльк.). Адпрыслоўнас ўтварэнне. Да латва (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Háb
n
~ und Gut — уся́ маёмасць, усё дабро
um sein ~ und Gut kómmen* — пазба́віцца ўсяго́ набы́тку
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
зло, ‑а, н.
1. Усё нядобрае, шкоднае, благое; проціл.дабро. [Закон] паказвае рабіць дабро і пазбягаць зла, імкнуцца да мірнага жыцця, не парушаючы спакою другіх.Алексютовіч.Уладзімір Ільіч папярэджваў аб небяспецы шавінізму, нястомна заклікаў да самай рашучай барацьбы з гэтым злом.«Полымя».// Бяда, няшчасце. Знайсці забойцу, гада-звера, Што прычыніў такое зло.Колас.
На зло (злосць)каму — так, каб даняць, раззлаваць каго‑н., зрабіць непрыемнасць каму‑н. [Анісся] на зло [брату].. пайшла за Сяргея.Лынькоў.
Непраціўленне злу насіллемгл. непраціўленне.
Як на зло (злосць) — не ў час, не к месцу, не тады, калі трэба. Раптам зверху на яго Шухнула салома. Як на зло, сама сабой З’ехала ахапкам.Гілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зглумі́ць, зглумлю, зглуміш, зглуміць; зак., што.
Разм.
1. Страціць без карысці; папсаваць, перавесці. Зглуміць дабро. □ Колькі за вайну зглумілі сталі! Ты прыкінь, таварыш, як і я: Тысячу мастоў пабудавалі б Праз любы вялікі акіян.Панчанка.Есці яму ўжо не хочацца, але і пакідаць чуць не палавіну мазанага бліна нядобра, будуць сварыцца, што зглуміў.Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Labitur a mente cito res bona, sed mala lente
Дабро хутка забываецца, зло доўга помніцца.
Добро быстро забывается, зло долго помнится.
бел. Добрае доўга помніцца, а дрэннае век не забудзеш. Ліхое доўга ў памяці. Ліха даўжэй у памяці, як дабро.
рус. Доброе скоро забывается, а худое долго помнится. Лихо помнится, а добро забывается. Хорошее лежит, а худое бежит. Доброе смолчится, а худое смолвится. Обида сильнее человека, и чтобы её забыть, не хватает века.
фр. Mémoire du mal a longue face, mémoire du bien bientôt passe (У лиха ‒ долгий след, a добро быстро забывается).
англ.
нем. Das Gute wird bald vergessen (Доброе скоро забывается).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
kradziony
kradzion|y
крадзены;
~e nie tuczy прык. ад крадзенага не пасыцееш; крадзеным падавішся; чужое дабро вылазіць праз рабро
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)