◎ Пілю́шка ’расліна пылюшнік, Thalictrum L.’ (навагр., Сцяшк. Сл.). Паводле ілюстрацыі: … цвіце белым цветам… можна меркаваць, што мова ідзе пра нейкую іншую расліну, бо пылюшнік! на Беларусі (2 віды) цвітуць жоўтымі (Th. flavum) і ружова-бэзавымі (Th. lucidum) кветкамі. Шлюшка — відазмененая (кантамінаваная?) назва пылюшнік (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
купа́лка, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.
1. Род травяністых раслін сямейства складанакветных з дробнымі кветкамі, некаторыя віды якіх з’яўляюцца меданоснымі, другія змяшчаюць эфірны алей і скарыстоўваюцца ў медыцыне.
2. Купальская песня. Сярод іншых каляндарных песень была і адна купалка ў спеўніку Уладзіміра Тэраўскага. Ліс.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
натхні́ць сов.
1. (вызвать творческий подъём) вдохнови́ть;
ві́ды мо́ра ~ні́лі мяне́ — ви́ды мо́ря вдохнови́ли меня́;
2. (вызвать душевный подъём) воодушеви́ть;
гераі́зм камандзі́ра ~ні́ў салда́т — герои́зм команди́ра воодушеви́л солда́т
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
даміна́нты
(лац. dominans, -ntis = пануючы)
віды раслін, якія колькасна пануюць у фітацэнозах.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ГЕМЕРАФО́БЫ
[ад грэч. hemeros ручны, прыручаны, культурны + ...фоб(ы)],
1) віды жывых арганізмаў, якія пазбягаюць згуртаванняў культ. раслін. Вял. колькасць гемерафобаў — біяіндыкатары ўмоў навакольнага асяроддзя.
2) Віды жывёл і раслін, што зніклі ці знікаюць у выніку ўздзеяння чалавека на прыроднае асяроддзе і расліннасць. У шэрагу выпадкаў патрабуюцца спец. меры іх аховы ў мэтах захавання генафонду. У флоры Беларусі пад уплывам меліярацыі гемерафобы знікаюць (напр., асобныя віды балотных раслін). Гл. таксама Гемерафілы.
т. 5, с. 148
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
геліяфі́лы
(ад гелія- + -філ)
святлалюбныя віды жывых арганізмаў, напр. расліны з групы геліяфітаў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
пашта́мт
(ням. Postamt)
прадпрыемства, якое ажыццяўляе ўсе віды паштовай, тэлеграфнай і тэлефоннай сувязі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
пабо́чны, -ая, -ае.
1. Які існуе побач з галоўным, асноўным, другарадным.
П. тыпаж у п’есе.
2. Не свой, які не належыць да дадзенага грамадства, установы, сям’і і пад.
Пабочным (наз.) уваход забаронены.
3. Які не мае непасрэдных адносін да чаго-н.
Пабочныя меркаванні.
4. Народжаны без шлюбу (уст.).
П. сын.
○
Пабочнае слова або пабочны сказ — у граматыцы: інтанацыйна адасобленае слова ці сказ унутры другога сказа, якія выражаюць розныя віды адносін таго, хто гаворыць, да таго, пра што ён гаворыць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Праску́рнік ’алтэя, Althaea’ (Нас.), ’штокружа (сляс) ружовая, Alcea nosea L.’ (віц., Кіс.). Рус. проскурник, просвирник ’розныя віды Althaea, Malva’, укр. проскурпак, проскурняк ’расліна Althaea officinalis’, польск. proskitrnia ’лясны кустарнік’. чэш. proskurnik (з рус. — Махэк, Jména, 147). Ад праскура (гл.). Назва па знешнім выглядзе, форме пладоў (Махэк₂, там жа; Мяркулава, Очерки, 127).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рукадзе́лле ’шыццё, вязанне і падобныя віды ручной працы’, ’рэч, выкананая шыццём, вязаннем і пад.’ (ТСБМ, Сл. ПЗБ), ст.-бел. рукодѣлье ’справа рук’ (Альтбаўэр), сюды ж рукадзе́льнічаць ’займацца рукадзеллем’, рукадзе́льніца ’жанчына, якая займаецца рукадзеллем, майстар гэтай справы’ (ТСБМ). Складаны назоўнік ад рука (гл.) і *дзелаць ’рабіць’ < прасл. *dělati ’рабіць; працаваць; дзейнічаць; абчосваць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)