HNO-Arzt

= Hals-Nasen-Ohren-Arzt – урач вуха-горла-носа; оталарынголаг

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

Пе́лесць, пе́люсць ’вуха, рукаятка, тоўстыя канцы ў карыце, ночвах’, пе́люшцы ’закраіны ў начоўках’ (ТСБМ), пе́лясць ’біла ложка’ (смарг., Сцяшк. Сл.). Гл. пелюсць 1.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

чу́йны, -ая, -ае (разм.).

1. Які звяртае на ўсё пільную ўвагу; здольны востра чуць, тонка адчуваць.

Дзеці былі пад чуйным наглядам маці.

Чуйнае вуха.

2. Які востра перажывае што-н., рэагуе на што-н.

Ч. да чужога гора.

3. Асцярожны; насцярожаны.

Чуйныя крокі.

4. Неглыбокі, чуткі.

Ч. сон.

Чуйная дрымота.

|| наз. чу́йнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

у́хо в разн. знач. ву́ха, -ха ср.; мн. ву́шы, -шэ́й;

нару́жное у́хо знадво́рнае ву́ха;

сре́днее у́хо сярэ́дняе ву́ха;

воспале́ние у́ха мед. запале́нне ву́ха;

заткну́ть у́ши заткну́ць ву́шы;

отодра́ть за́ уши накруці́ць ву́шы;

медве́жье у́хо бот. дзіва́нна;

◊

дать (съе́здить) в у́хо даць (зае́хаць) па ву́ху;

и у́хом не повести́ і ву́хам не ве́сці;

как свои́х уше́й не вида́ть як сваі́х вушэ́й не ба́чыць;

ми́мо уше́й пропусти́ть мі́ма вушэ́й прапусці́ць;

навостри́ть (насторожи́ть) у́ши натапы́рыць ву́шы;

туго́й на́ ухо тугі́ на ву́ха;

прожужжа́ть (прокрича́ть, протреща́ть, протруби́ть) у́ши пратрубі́ць ву́шы;

слу́шать во все у́ши слу́хаць на ўсе ву́шы;

в одно́ у́хо вошло́, а в друго́е вы́шло у адно́ ву́ха ўвайшло́, а ў друго́е вы́йшла;

слу́шать кра́ем у́ха слу́хаць кра́ем ву́ха;

держа́ть у́хо востро́ трыма́ць ву́ха во́стра;

одни́м у́хом слы́шать адны́м ву́хам чуць;

покрасне́ть до уше́й пачырване́ць да вушэ́й;

(говори́ть) на́ ухо (гавары́ць) на ву́ха;

дуть, петь (наду́ть, напе́ть) в у́ши пець (напе́ць) у ву́шы;

за уша́ми трещи́т за вуша́мі трашчы́ць;

не ве́рить свои́м уша́м не ве́рыць сваі́м вуша́м;

у стен у́ши есть сце́ны ву́шы ма́юць;

у́хо (у́ши) дерёт (ре́жет) ву́ха (ву́шы) дзярэ́ (рэ́жа);

у́ши вя́нут ву́шы вя́нуць;

по́ уши па ву́шы;

влюби́ться по́ уши закаха́цца па ву́шы;

слы́шать со́бственными уша́ми чуць на ўла́сныя ву́шы;

дойти́ до уше́й дайсці́ да вушэ́й;

разве́сить у́ши разве́сіць ву́шы;

медве́дь на́ ухо наступи́л мядзве́дзь на ву́ха наступі́ў.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

Вестыбуля́рны (апарат) (анат.) ’пераддзвер’е, частка ўнутранага вуха’ (БРС, КТС). Запазычана, відаць, з рус. мовы. Узыходзіць да лац. vestibulum ’пляцоўка перад домам, прысенак’ (Лёхін, 138).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

аэрааты́т

(ад аэра- + атыт)

захворванне сярэдняга вуха, якое можа развівацца пры перападах бараметрычнага ціску.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

вуша́нка, ‑і ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.

Шапка з вушамі (гл. вуха ў 4 знач.). [Толя] палажыў свой чамадан на паліцу, расшпіліў паліто, зняў вушанку і сеў. Брыль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

надзьму́ць, -дзьму́, -дзьме́ш, -дзьме́; -дзьмём, -дзьмяце́, -дзьму́ць; -дзьмі́; -дзьму́ты; зак.

1. што. Напоўніць паветрам або газам, зрабіць пругкім; нацягнуць што-н. ветрам.

Н. ветразь.

Н. мяч.

2. чаго, безас. Нанесці ветрам.

Н. снегу.

3. безас. Ад ветру, скразняку і пад. прастудзіцца, захварэць.

Надзьмула ў вуха.

◊

Надзьмуць губы (разм., неадабр.) — пакрыўдзіцца.

|| незак. надзіма́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. надзіма́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

заляпі́ць, -ляплю́, -ле́піш, -ле́піць; -ле́плены; зак.

1. гл. ляпіць.

2. што чым. Замазаць, закрыць, заладзіць чым-н. ліпкім, мяккім.

З. дзірку глінай.

З. разбітую шыбу паперай.

3. што чым. Наклейваючы, пакрыць чым-н. паверхню (разм.).

Усю сцяну заляпілі афішамі.

4. каму і што каму. Нанесці ўдар (разм.).

З. аплявуху нахабніку.

З. у вуха.

|| незак. зале́пліваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

уляпі́ць, уляплю́, уле́піш, уле́піць; уле́плены; зак.

1. што ў што. Лепячы, уставіць.

У. мазаіку ў сцяну.

2. перан., што і каму. Моцна ўдарыць, выцяць каго-н. (разм.).

У. яму снежкай.

У. у вуха.

3. перан., што. Прычыніць, зрабіць што-н. (замяняе дзеясловы даць, паставіць і пад.; разм.).

У. вымову.

У. вучню двойку.

|| незак. уле́пліваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)