ціскі́, -о́ў.
1. Прыстасаванне для заціску і трымання прадмета пры яго апрацоўцы.
2. перан. Тое, што пазбаўляе свабоды дзеяння, ставіць у цяжкае, бязвыхаднае становішча.
◊
Узяць у ціскі —
1) прыгнятаючы, поўнасцю падпарадкаваць сабе;
2) пра двухбаковы ахоп войск праціўніка.
|| прым. ціско́вы, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ула́н, ‑а, м.
У арміі царскай Расіі і некаторых замежных арміях — салдат або афіцэр лёгкай кавалерыі. Паток войск плыве і плыве па галоўнай вуліцы.. Пяхотныя часці, сапёрныя, артылерысты, уланы... Пестрак.
[Польск. ułan з тур.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пантанёр
(фр. pantonnier)
ваеннаслужачы інжынерных войск, спецыяліст па навядзенню пантонных мастоў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ВЯРЫ́ГІ
(Дарэўскія, Вярыгі-Дарэўскія, Вярыгі-Дароўскія),
шляхецкі род ВКЛ, Рэчы Паспалітай, Рас. імперыі. Меў 3 лініі: бел.-літ. з гербам «Шранява», украінскую і галіцкую. Упамінаюцца з 14—15 ст. Найб. вядомыя:
Ігнацій (1397—1470), пачынальнік бел.-літ. лініі роду, полацкі намеснік. Францішак (каля 1700, Міншчына — каля 1761), генерал войск Рэчы Паспалітай і Расіі, ад’ютант А.Д.Меншыкава. Ежы (1734—1805), палкоўнік войск Рэчы Паспалітай, удзельнік Барскай канфедэрацыі, ваен. дзеянняў супраць рас. войск у 1792, паўстання 1794. Пасля ў эміграцыі, змагаўся ў легіёнах Я.Г.Дамброўскага, удзельнічаў у напалеонаўскіх войнах. Антон (1774, мяст. Свіслач — 1838), генерал войск Рэчы Паспалітай, удзельнічаў у ваен. дзеяннях супраць рас. войск у 1792, паўстанні 1794, змагаўся ў легіёнах Дамброўскага, удзельнік напалеонаўскіх войнаў. У 1812 ваен. міністр Варшаўскага герцагства. Арцём Ігнатавіч, гл. Вярыга-Дарэўскі А.І. Кацярына Канстанцінаўна, гл. Брэшка-Брашкоўская К.К. Эдмунд Іванавіч, гл. Вярыга Э.І.
А.М.Філатава.
т. 4, с. 399
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ура́, выкл.
Баявы вокліч войск пры атацы, а таксама вокліч, які выражае захапленне, адабрэнне.
◊
На ўра —
1) рашучай атакай ці ў рашучую атаку з крыкамі «ўра»;
2) з энтузіязмам, горача (разм.).
Прапанова прайшла на ўра;
3) не падрыхтаваўшыся, з надзеяй на выпадковы поспех (разм.).
Дзейнічаць на ўра.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
corps [kɔ:] (pl.
corps [kɔ:z]) n.
1. mil. ко́рпус, род войск, слу́жба;
the medical corps медыцы́нская слу́жба;
Corps of Engineers інжыне́рныя во́йскі
2. ко́рпус (галіна службы);
the diplomatic corps дыпламаты́чны ко́рпус;
the press corps інфармацы́йная слу́жба
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
блака́да, -ы, ДМ -дзе, мн. -ы, блака́д, ж.
1. Акружэнне горада, крэпасці, войск праціўніка з мэтай адрэзаць ад навакольнага свету або знішчыць, а таксама ізаляцыя якой-н. дзяржавы.
Б.
Ленінграда.
Эканамічная б.
2. Выключэнне функцый якога-н. органа або сістэмы арганізма (спец.).
Навакаінавая б.
|| прым. блака́дны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ма́ршавы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да марша 1. Маршавы крок. Маршавая песня.
2. Які адпраўляецца для папаўнення дзеючай арміі з запасных войск. Калі пачалася вайна, .. [Аўсеева] з маршавай ротай накіравалі на фронт. Быкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шпале́ра, -ы, мн. -ы, -ле́р і -аў, ж.
1. толькі мн. Матэрыял у выглядзе шырокіх палос узорыстай паперы для абклейкі сцен у жылых памяшканнях.
2. толькі мн. Шарэнгі войск па баках руху каго-н.
3. звычайна мн. Рад дрэў, хмызняку па баках дарогі (спец.).
|| прым. шпале́рны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дэмараліза́цыя
(фр. démoralisation)
1) маральнае разлажэнне;
2) упадак духу, дысцыпліны (напр. д. войск праціўніка).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)