Ві́рус ’дробныя мікраарганізмы, якія выклікаюць заразныя захворванні’. Запазычана з рус. мовы (Крукоўскі, Уплыў, 88) < лац. virus ’яд, слізь, вязкая вадкасць, сок’. У значэнні ’вірус’ рус. слова ўжываецца з канца XIX ст.; да гэтага часу лац. virus азначала ’яд’; ’арганізм, які перадаваў хваробу пры непасрэдным кантакце’ (Шанскі, 1, В, 104). Сюды ж вірусны, вірусалогія.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

заро́дак, -дка, мн. -дкі, -дкаў, м.

1. У чалавека і жывёл, а таксама ў вышэйшых насенных раслін: арганізм на ранняй ступені свайго развіцця, які жывіцца за кошт матчынага арганізма або пажыўнымі рэчывамі яйцаклеткі.

2. перан. Пачатковы стан, першае праяўленне чаго-н.

Ліквідаваць заганную ідэю ў зародку.

|| прым. заро́дкавы, -ая, -ае (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

асла́біць, -блю, -біш, -біць; -блены; зак.

1. каго-што. Зрабіць слабым, паменшыць сілу або сілы каго-, чаго-н.

А. ворага.

Хвароба аслабіла арганізм.

2. што. Паменшыць сілу, напружанасць і пад. чаго-н.

А. дысцыпліну.

3. што. Зрабіць менш нацягнутым, сцягнутым.

А. рэмень.

◊

Аслабіць гайкі — знізіць патрабаванні.

|| незак. аслабля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. аслабле́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

раслі́на, ‑ы, ж.

Арганізм, які развіваецца звычайна ў нерухомым становішчы, атрымлівае пажыўныя неарганічныя рэчывы з глебы і паветра і ператварае іх у арганічныя; з’яўляецца адной з найбольш пашыраныя форм існавання жывой матэрыі.

•••

Аранжарэйная расліна (іран.) — пра далікатнага, распешчанага чалавека.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

засво́іць, -о́ю, -о́іш, -о́іць; -о́ены; зак., што.

1. Успрыняўшы што-н. новае або чужое, зрабіць уласцівым, прывычным для сябе.

З. звычку.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Праглынуўшы, перапрацаваць у сабе (ежу, лякарства).

Арганізм добра засвоіў ежу.

3. Зразумеўшы, запомніць як мае быць.

З. школьны матэрыял.

|| незак. засво́йваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. засвае́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ажыві́ць, ажыўлю́, ажы́віш, ажы́віць; ажы́ўлены; зак., каго-што.

1. Вярнуць да жыцця, зрабіць зноў жывым.

А. арганізм.

А. успаміны (перан.).

2. Прыдаць сілы, энергіі; зрабіць ажыўленым, бадзёрым.

Радасная вестка ажывіла людзей.

3. Напоўніць жыццём, рухам, дзейнасцю.

Вяселле ажывіла старэнькую хату.

4. Зрабіць больш актыўным, дзейным.

А. работу нарады.

|| незак. ажыўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. ажыўле́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

рэлі́кт

(лац. relictum = астатак)

арганізм, рэч або з’ява, якія засталіся як перажыткі ад мінулых эпох.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

інтэрсе́кс

(ад інтэр- + лац. sexus = пол)

арганізм з прыметамі інтэрсексуальнасці.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

двухпо́лы, ‑ая, ‑ае.

1. Які аб’ядноўвае ў сабе адзнакі мужчынскага і жаночага полу (пра жывёльны арганізм). Цікавы акунь тым, што ён — двухполы. Кожная рыбіна можа быць і самцом і самкай. «Маладосць».

2. Які мае тычынкі і песцікі ў адной кветцы. Двухполыя кветкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

constitution [ˌkɒnstɪˈtju:ʃn] n.

1. канстыту́цыя;

the US Constitution Канстыту́цыя Злу́чаных Шта́таў Аме́рыкі

2. склад це́ла;

He has a strong constitution. У яго здаровы арганізм.

3. fml склад, саста́ў, будо́ва;

the constitution of the air саста́ў/склад паве́тра

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)