рэатрапі́зм

(ад гр. rheos = цячэнне, паток + трапізм)

здольнасць некаторых раслін набываць пэўнае становішча адносна цячэння вады.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

АЛГЕБРАІ́ЧНЫ ВЫ́РАЗ,

матэматычны выраз, які складаецца з літар і лікаў, злучаных знакамі алг. дзеянняў: складання, аднімання, множання, дзялення, узвядзення ў ступень, здабывання кораня. Рацыянальны алгебраічны выраз адносна некаторых літар не змяшчае іх пад знакам кораня. Ірацыянальны алгебраічны выраз мае радыкалы, напр., x + y . Цэлы алгебраічны выраз адносна некаторых літар не змяшчае дзялення на выразы з гэтымі літарамі. Калі некаторыя з літар (або ўсе) лічыць пераменнымі, то такі алгебраічны выраз наз. алгебраічнай функцыяй.

т. 1, с. 235

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

touching

[ˈtʌtʃɪŋ]

1.

adj.

даты́чны; крана́льны, звару́шлівы, хвалю́ючы

2.

prep.

пра каго́-што, адно́сна

He asked many questions touching my profession — Ён шмат распы́тваўся пра маю́ прафэ́сію

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

прызна́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; зак.

1. Адкрыта аб’явіць, прызнаць што-н. адносна сябе.

П. ў сваіх памылках.

2. інф. прызна́цца (незак. не ўжыв.) і 1 ас. прызна́юся. Ужыв. як пабочнае слова ў знач.: кажучы шчыра, калі сказаць праўду (разм.).

П., я гэтага не чакаў.

Прызнаюся, я не глядзеў гэты фільм.

|| незак. прызнава́цца, -наю́ся, -нае́шся, -нае́цца; -наёмся, -наяце́ся, -наю́цца; -нава́йся (да 1 знач.; 1 ас. прызнаю́ся — таксама да 2 знач., пабочнае слова).

|| наз. прызна́нне, -я, н. (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

уве́даць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак.

1. аб кім-чым, пра каго-што і з дадан. Атрымаць звесткі пра каго-, што-н.; выведаць што-н., дазнацца.

У. пра смерць (аб смерці) знаёмага.

У., што здарылася.

2. каго-што і з дадан. Набыць веды адносна чаго-н.; атрымаць належнае ўяўленне пра каго-, што-н.

У. шмат новага з кніг і часопісаў.

У. людзей.

У. цану жыцця.

3. што. Зазнаць, зведаць, перажыць.

У. многа гора.

|| незак. уве́дваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

протаалкало́іды

(ад прота- + алкалоіды)

нізкамалекулярныя адносна простыя азотазмяшчальныя злучэнні, якія маюць, як правіла, генетычную сувязь з амінакіслотамі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

сінта́гма

(гр. syntagma = літар. нешта аб’яднанае)

лінгв. інтанацыйна і рытмічна арганізаваная група слоў з адносна закончаным сэнсам.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

цэнтры́чны

(ад цэнтр)

які размяшчаецца па кругу, у выглядзе круга адносна вертыкальнай восі ў цэнтры галоўнага збудавання.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

канверге́нцыя, ‑і, ж.

Спец.

1. Супадзенне якіх‑н. прымет у незалежных адна ад другой з’явах. Канвергенцыя гукаў.

2. У біялогіі — супадзенне якіх‑н. уласцівасцей у няроднасных арганізмаў не ў выніку агульнасці іх паходжання, а з прычыны прыстасавання іх да адносна аднолькавых умоў жыцця.

3. Сыходжакне зрокавых восей вачэй на блізкім прадмеце пры яго разгляданні.

[Ад лац. convergo — прыбліжаюся.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

суджэ́нне, ‑я, н.

1. Выказванне, меркаванне аб чым‑н., погляд на што‑н. Своеасаблівае суджэнне аб імпульсах мастацкай творчасці ёсць і ў развагах лірычнага героя эцюда «Мадонна». Лойка.

2. У логіцы — думка, у якой змяшчаецца сцвярджэнне або адмаўленне чаго‑н. адносна прадмета або з’явы.

•••

Катэгарычнае суджэнне — безумоўнае суджэнне, у адрозненне ад умоўнага або раздзяляльнага.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)