гмі́на, ‑ы, ж.
Самая дробная адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў Польшчы. Ваявода Даўнаровіч абяцаў распачаць шырокі наступ на бунтарскія гміны і вёскі са сваімі людзьмі, якіх падбіраў асабіста. Паслядовіч. // Адміністрацыйны цэнтр такой адзінкі, дзе знаходзіцца яе кіруючы апарат. У .. доме каля плошчы размясцілася гміна, куды солтысы носяць садраныя з людзей падаткі. Брыль.
[Польск. gmina з ням.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чатырох...
Першая састаўная частка складаных слоў, якая абазначае: 1) які складаецца з чатырох частак, раздзелаў, аддзелаў і пад., напрыклад: чатырохкласны, чатырохпакаёвы, чатырохтомны, чатырохпавярховы; 2) які мае чатыры аднолькавыя прадметы, прыкметы, уласцівасці і пад., напрыклад: чатырохвугольны, чатырохматорны, чатырохстопны; 3) колькасцю, мерай, коштам у чатыры якія‑н. адзінкі, напрыклад: чатырохбальны, чатырохметровы, чатырохрублёвы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рэвальва́цыя
(фр. révaluation)
павышэнне залатога забеспячэння грашовай адзінкі або павышэнне яе курсу ў адносінах да валют іншых краін (проціл. дэвальвацыя 1).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
адлічы́ць, -лічу́, -лічыш, -лічыць; -лічаны; зак., каго-што.
1. Лічачы ад умоўнай адзінкі, назваць, паказаць колькасць чаго-н.
Гадзіннік адлічыў дзесяць гадзін.
2. Налічыўшы, аддзяліць пэўную колькасць чаго-н.
А. дваццаць рублёў.
3. Вылічыць, утрымаць з якой-н. сумы.
А. з зарплаты частку грошай.
4. Выключыць з ліку навучэнцаў з якой-н. установы і пад; тое, што і звольніць (афіц.).
А. прагульшчыкаў з завода.
А. з універсітэта.
|| наз. адлі́к, -у, м. А. часу.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ГЕРЦ,
адзінка частаты ў СІ. Пазначаецца Гц. 1 Гц — частата перыядычнага працэсу, пры якой за 1 с адбываецца адзін цыкл змены адпаведнай фіз. велічыні. Названа імем Г.Р.Герца. Выкарыстоўваюцца кратныя адзінкі ад герца — кілагерц (1 кГц=103 Гц) і мегагерц (1 МГц=106 Гц) і інш.
т. 5, с. 200
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГІНЕ́Я
(англ. guinea),
англійская залатая манета 17—18 ст. Упершыню выраблена ў 1663 з золата, прывезенага з Гвінеі (адсюль назва). У 1717 адпавядала 21 шылінгу, у 1817 заменена залатым саверэнам. Да 1971 у Вялікабрытаніі мела назву гінея сума ў 21 шылінг, ужывалася таксама ў якасці разліковай адзінкі.
т. 5, с. 250
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
картадыягра́ма
(ад карта + -дыяграма)
схематычная карта, на якой пры дапамозе слупкоў, кругоў, квадратаў паказана сумарная велічыня пэўнай з’явы ў межах тэрытарыяльнай, пераважна адміністрацыйнай адзінкі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
таксо́ны
(ад гр. taksis = парадак, лад)
класіфікацыйныя адзінкі ў сістэматыцы раслінных і жывёльных арганізмаў (від, род, сям’я, або парадак, клас і тып, або аддзел).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
этало́н
(фр. étalon)
1) дакладны ўзор устаноўленай адзінкі вымярэння (напр. э. вагі);
2) перан. узор, стандарт для параўнання з чым-н. (напр. э. прыстойнасці).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
кватэрніе́ны
(фр. quaternion, ад лац. quaterni = па чатыры)
сістэма лікаў, што мае чатыры адзінкі, для якой справядлівыя ўсе асноўныя законы дзеянняў, акрамя камутатыўнага закона множання.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)