New Year [ˌnju:ˈjɪə] n. Но́вы год;

New Year’s Eve наваго́дняя ноч, пярэ́дадне Но́вага го́да (31 снежня);

New Year’s Day пе́ршы дзень Но́вага го́да (1 студзеня);

Happy New Year! З Но́вым го́дам!;

the new year пе́ршыя не́калькі ты́дняў го́да;

a New Year’s resolution абяца́нне, яко́е дае́ сабе́ чалаве́к пад Но́вы год (кінуць курыць, трымацца дыеты і да т. п.)

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

даклярава́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе;

1. зак. і незак., з інф. або злучн. «што». Даць (даваць) абяцанне зрабіць што‑н., аднесціся пэўным чынам да каго‑, чаго‑н. Камендант доўга распякаў салдат, якія вартавала чыгунку. Дакляраваў пад суд пааддаваць іх за страту пільнасці. Сабаленка. [Мар’яна Іванаўна і Сяргей Пятровіч] дакляравалі быць абавязкова, толькі крыху пазней: трэба ўправіцца з хатнімі справамі, як-ніяк — нядзеля. Дубоўка. // перан.; што і чаго. Запэўніць (запэўніваць) каго‑н. у тым, што ён атрымае што‑н. А Пятрусь і Міхась вывучылі ўвесь буквар, бо Паўлюк дакляраваў ім за гэта кніжак з малюнкамі. Колас.

2. незак., што або з інф. Падаваць якія‑н. надзеі; абнадзейваць. [Ганна] хвалявалася радасцю чакання нечага невядомага, блізкага, якое шмат дакляравала, вабіла і афарбоўвала ўсё ў ружовыя колеры. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

dopełnić

dopełni|ć

зак.

1. дапоўніць; папоўніць;

to ~ło miarki — гэта перапоўніла меру;

2. czego выканаць;

~ć obietnicy — выканаць абяцанне;

~ć obowiązku — выканаць абавязак;

~ć formalności — выканаць фармальнасці

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

цвёрды

1. твёрдый;

~дае це́ла — твёрдое те́ло;

2. жёсткий;

ц. ваго́н — жёсткий ваго́н;

3. перен. твёрдый; сто́йкий;

ц. хара́ктар — твёрдый (сто́йкий) хара́ктер;

~дая рука́ — твёрдая рука́;

~дыя ве́ды — твёрдые зна́ния;

~дае абяца́нне — твёрдое обеща́ние;

○ ц. зы́чны — твёрдый согла́сный;

ц. знак — твёрдый знак;

◊ ~дае сло́ва — твёрдое сло́во;

стая́ць на ~дай гле́бе (~дым гру́нце) — стоя́ть на твёрдой по́чве

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

cofać

незак.

1. пасоўваць назад; адхопліваць; прыбіраць;

2. адмяняць; браць назад (абяцанне);

cofać swoje postanowienie — адмяняць сваё рашэнне;

cofać swoje słowa — адмаўляцца ад сваіх слоў; браць свае словы назад

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

dotrzymać

зак. датрымаць, стрымаць;

dotrzymać obietnicy — стрымаць абяцанне;

dotrzymać kroku komu/czemu — ісці ў нагу з кім/чым;

dotrzymać placu (pola) komu — уст. не саступіць каму; устаяць перад кім

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

sacred [ˈseɪkrɪd] adj.

1. святы́, свяшчэ́нны; духо́ўны; рэлігі́йны;

a sacred duty святы́ абавя́зак;

sacred music духо́ўная му́зыка;

the sacred book Бі́блія;

a sacred object святы́ня;

a sacred procession хро́сны ход

2. непару́шны;

a sacred promise непару́шнае абяца́нне

3. fml (to) прысве́чаны;

sacred to the memory of my brother (звыч. надмагільны надпіс) све́тлай па́мяці майго́ бра́та

♦

a sacred cow derog. чалаве́к, яко́га не́льга крытыкава́ць

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

seal​2 [si:l] n.

1. пяча́тка, пяча́ць, кляймо́;

a lead seal пло́мба (на пасылцы);

an impression of a seal адбі́так пяча́ткі;

place under seals апяча́тваць

2. адбітак, след;

the seal of fate знак лёсу

3. знак, до́каз;

a seal of approval знак адабрэ́ння

4. урачы́стае абяца́нне, заро́к; абавя́зак

♦

a seal upon one’s lips пяча́ць маўча́ння;

a seal of love poet. пацалу́нак

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

даць, дам, дасі́, дасць; дадзі́м, дасце́, даду́ць; даў, дала́, дало́; дай; да́дзены; зак.

1. каго-што каму. Уручыць, перадаць з рук у рукі непасрэдна.

Д. кнігу.

Д. грошы на дарогу.

2. Паведаміць, перадаць.

Д. свой адрас.

3. Заплаціць якую-н. суму.

Колькі дасі за боты?

4. што або з інф., каму. Аддаць у карыстанне, забяспечыць чым-н.

Д. кватэру.

Д. работу.

Д. дарогу.

Д. магчымасць што-н. зрабіць.

5. што каму. Прынесці як вынік чаго-н.

Зямля дала багаты ўраджай.

6. што каму і без дап. Арганізаваць для каго-н. якое-н. мерапрыемства.

Д. абед.

Д. канцэрт у гонар госця.

7. што каму-чаму. Вызначыць узрост.

На выгляд яму не дасі і сарака гадоў.

8. што. З назоўнікам утварае спалучэнне са знач. таго ці іншага дзеяння ў залежнасці ад сэнсу назоўніка.

Д. асечку.

Д. званок.

Д. асадак.

Д. абяцанне.

Д. паказанне.

Д. згоду.

9. што. Асудзіць, прыгаварыць да зняволення (разм.).

Д. спагнанне.

Спірыду за хуліганства далі год.

10. Нанесці ўдар (разм.).

Д. поўху.

Д. у зубы.

11. у знач. часц. дай. Абазначае спробу зрабіць што-н. або подступ да дзеяння (разм.).

Дай, думаю, сяду, адпачну.

◊

Даць аб сабе знаць — прыслаць аб сабе вестку; абазвацца.

Дай бог ногі (разм.) — пра жаданне хутчэй уцячы адкуль-н.

Дай бог чутае бачыць (разм.) — пажаданне здзейсніць абяцанне.

Даць волю рукам — біць каго-н., біцца.

Даць галаву на адсячэнне — паручыцца сваім жыццём.

Даць дразда (разм.) — вызначыцца ў працы, танцах, гульні.

Даць драла (дзёру, драпака, лататы) (разм.) — пусціцца наўцёкі.

Даць дуба (разм.) — памерці.

Даць дулю (разм.) — нічога не даць.

Даць дыхту (разм.) — сурова расправіцца.

Даць зразумець — намякнуўшы, даць магчымасць здагадацца.

Даць кругу (разм.) — прайсці ці праехаць лішнюю адлегласць абходнай дарогай.

Даць па руках — пакараць; рашуча папярэдзіць.

Даць пачатак — з’явіцца крыніцай чаго-н., адпраўным пунктам.

Даць пытлю (разм.) — адлупцаваць каго-н.

Даць слова —

1) дазволіць выступіць на сходзе;

2) цвёрда паабяцаць.

Даць у лапу (разм.) — падкупіць каго-н. хабарам.

Даць цягу (разм.) — уцячы.

Не даць (сябе) у крыўду — заступіцца, абараніць.

Не даць ходу — затрымаць што-н.

|| незак. дава́ць, даю́, дае́ш, дае́; даём, даяце́, даю́ць.

|| наз. да́ча, -ы (да 8 знач.).

Д. паказанняў.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Мова ’размоўная, літаратурная мова’, ’спосаб вымаўлення слоў, манера гаварэння’, ’размова’, ’гаворка, гутарка’, ’казань’, ’здольнасць гаварыць’, ’слова’ (ТСБМ, Нас., Мал., Гарэц., Булг., Яруш., Шат., Касп., Растарг., ТС, Сл. ПЗБ; паўд.-усх.). Укр. мова, рус. мо́лва́, ст.-рус. мълва, польск. mowa, в.-луж. mołwić, чэш. mluva, славац. mluviť, славен. mółviti, балг. мълва́, ст.-слав. млъва. Прасл. mъlva, mъlviti. І.‑е. адпаведнікі: ст.-інд. bráviti, авест. mraoiti ’гаворыць’, зенд. mraviti ’тс’. Сэмерэньі («Emérita», 22, 1954, 159) мяркуе аб роднасці слав. лексемы і лац. pro‑mulgāre ’гаварыць уголас, публічна’, *molgā ’размова’, ст.-грэч. гамер. νυκτός ἀμολγῷ ’у начной цішыні’ < *mel‑g‑, авест. mar‑, ст.-грэч. μέλοσ ’песня’, прасл. mъlv‑ < *mel‑w‑, ням. melden, хец. meld‑ ’даваць абяцанне’ < *mel‑dh‑ (Бернекер, IF, 8, 286; Трубачоў, Дополн., 2, 641–642; Бязлай, 2, 194; Плюта; JP, 40, 1961, (2), 126). Памылкова Кюнэ (Poln., 78) і Барысава (Бел.-рус. ізал., 9) гавораць аб запазычанні з польск. мовы, але ў ёй яшчэ ў XIV ст. было mołwa, а пераход ł > u̯ адбываўся ў канцы XVI — пачатку XVII ст. У ст.-бел. мове пераход ъл > ў ужо да XIV ст. закончыўся.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)