ВАЛАЧО́БНІКІ,

група мужчын (радзей жанчын), якія ў першы дзень Вялікадня з вечара і ўсю ноч абходзілі двары і спявалі пад вокнамі валачобныя песні (асобна гаспадару, гаспадыні, іх дарослай дачцэ, нежанатаму сыну). Валачобны гурт складаўся з запявалы («пачынальніка»), падпявальнікаў, музыкі (звычайна скрыпача) і механошы, які збіраў дары («валачобнае» — фарбаваныя яйкі, велікодныя булкі, сыр, невял. грошы). Валачобны абрад, пашыраны пераважна на Пн Беларусі, цяпер страціў аграрна-магічны сэнс і бытуе як вясёлая святочная забава.

т. 3, с. 475

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ЛАКАЛІ́Т

(ад грэч. lakkos яма, упадзіна + lithos камень),

грыбападобнае (караваепадобнае) або лінзападобнае інтрузіўнае цела (гл. Інтрузія), што ўтвараецца на невял. глыбіні пры ўкараненні магмы ў тоўшчу асадкавых горных парод, якія купалападобна прыўзнімаюцца над інтрузівам. Бываюць пранізаны жыльнымі магматычнымі пародамі, якія адыходзяць ад ядра Л. Працэсы дэнудацыі могуць агаляць Л. на паверхні (напр., г. Аюдаг у Крыме, група Л. на Каўказе, у наваколлі гарадоў Пяцігорск і Кіславодск).

Да арт. Лакаліт. Гара Аюдаг у Крыме.

т. 9, с. 104

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ЛАПЯНКО́Ў Іван Адамавіч

(15.1.1912, в. Яськаўшчына Шклоўскага р-на Магілёўскай вобл. — 6.12.1972),

Герой Сав. Саюза (1944). Удзельнік сав.-фінл. вайны 1939—40. У Вял. Айч. вайну з 1941 на Зах., Калінійскім, Варонежскім, 1-м Укр., 1-м Бел. франтах. Вызначыўся ў 1944 пры фарсіраванні Віслы. З групай аўтаматчыкаў разведаў месца для фарсіравання, захапіў 2 лодкі, пераправіўся і замацаваўся на левым беразе; 6 гадзін група адбівала контратакі ворага, стварыўшы ўмовы для фарсіравання ракі.

І.А.Лапянкоў.

т. 9, с. 136

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

клас

(лац. classis = разрад)

1) вялікая група людзей з пэўным становішчам у гістарычна складзенай сістэме грамадскай вытворчасці і з пэўнай, звычайна заканадаўча замацаванай роллю ў грамадскай арганізацыі працы, аб’яднаная аднолькавымі адносінамі да сродкаў вытворчасці, да размеркавання грамадскага багацця і агульнасцю інтарэсаў;

2) група вучняў аднаго і таго ж года навучання або група, якая навучаецца ў пэўнага выкладчыка, вывучае пэўны прадмет (у мастацкіх школах) (напр. к. жывапісу);

3) пакой для заняткаў у школе;

4) разрад, падраздзяленне па якой-н. класіфікацыі (напр. к. земнаводных, каюта першага класа);

5) ступень, узровень чаго-н. або ступень падрыхтаванасці, кваліфікацыі каго-н. (напр. шафёр першага класа).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

tuft

[tʌft]

1.

n.

1) чуб -а m., чубо́к -ка́ m.; барада́ або́ баро́дка клінко́м

2) ку́па, гру́па дрэ́ваў або́ кусто́ў

3) пучо́к -ка́ m.

2.

v.t.

прашыва́ць о́ўдру, матра́ц)

3.

v.i.

расьці́ чу́бам, расьці́ ку́чкамі, гру́памі, пучка́мі

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

аператы́ўны

(лац. operativus = дзейны)

1) здольны хутка і правільна выканаць практычныя задачы, дзейсны (напр. а. работнік);

2) звязаны з ажыццяўленнем пэўнай аперацыі (напр. а. прастор, а-ая група).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

групе́та

(іт. gruppetto, памянш. ад gruppo = група)

муз. меладычнае ўпрыгожанне з 4—5 нот, якое ўтвараецца чаргаваннем асноўнага гуку з суседнімі верхнім і ніжнім дапаможнымі гукамі (гл. мелізмы).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

дыназа́ўры

(ад гр. deinos = страшны + -заўр)

самая шматлікая група вымерлых паўзуноў падкласа архазаўраў (анкілазаўры, арнітаподы, заўраподы, карназаўры, стэгазаўры, цэлуразаўры, цэратапсы), якія жылі ў мезазоі; некаторыя дасягалі гіганцкіх памераў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

дыцынадо́нты

(ад ды- + гр. kyon, kynos = сабака + -адонт)

група вымерлых паўзуноў атрада тэрапсідаў, у верхняй сківіцы якіх былі два буйныя клыкавідныя зубы; жылі ў канцы палеазоюпач. мезазою.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

клан

(англ. clan, ад кельц. clann)

1) радавая абшчына, род (першапачаткова ў кельцкіх народаў);

2) перан. замкнутая група людзей, звязаных якімі-н. агульным інтарэсамі (эканамічнымі, дзелавымі і інш.).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)