Го́лас ’голас’ (БРС). Рус.го́лос, укр.го́лос, польск.głos, чэш.hlas, серб.-харв.гла̑с, балг.гласът. Прасл.*golsъ; утварэнне на ‑s‑ ад кораня *gol‑ (параўн. слав.*gol‑gol‑ati ’гаварыць’, *gol‑gotъ ’слова, мова’), магчыма, гукапераймальнага характару. Гл. Фасмер, 1, 431; Слаўскі, 1, 292; Трубачоў, Эт. сл., 6, 219–220.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Зух ’хват’. Рус.дан., смал., укр.зух, польск.zuch (> чэш.zuch). Польск.zuch, якое, верагодна, з’яўляецца крыніцай усх.-слав. слоў, паводле Брукнера (657), скарачэнне ад zuchwały (гл. зу́хвал). Параўн. рус.дыял.вяцк., перм., паўд.-дзвін., урал.зу́хать, зу́хнуть ’крычаць’, аднак іншы рэгіён пашырэння не дазваляе гаварыць пра дзеяслоў як крыніцу назоўніка.
Мазгата́ць ’біць, разбіваць, мажджэрыць’, ’грукаць дамагаючыся’ (Нас.). Рус.мозгота́ть ’тс’, ’балбатаць’, ’смактаць, есці’, ’хутка бегаць’, зах.-укр.москота́ти ’невыразна гаварыць, дрэнна вымаўляючы’, моско́та ’няясная вымова’. Да ⁺мозгот, утвораны, як стукот, лёскат, грукат, ад мазга́ць, параўн. славен.серб.-харв.мо̀згати ’ламаць галаву’ (звычайна такія дзеясловы выступаюць у пары: грукаць — грукатаць, ляскаць — лескатаць).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Трайча́ткі ’Стажары’ (шчуч., Сл. ПЗБ), аднак, зыходзячы з ілюстрацыі да слова (тры зоркі радком ідуць, адна каля аднае), гэта Арыён (а не Плеяды). Відаць, можна гаварыць аб уплыве польскай мовы, параўн. дыял.trojaki, trójki, trzy jutrzenki, trzy gwiazdy w kupie — назвы, звязаныя з лічбай тры (Купішэўскі, Słownictwo, 92–93), гл. трайчак.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
браха́ць, брашу, брэшаш, брэша; незак.
1. Падаваць адрывістыя гукі (пра сабаку, ліса і некаторых іншых звяроў); гаўкаць. Дзесьці далёка брахаў сабака, піснула палявая мыш.Чорны.Яшчэ нават не вельмі позна — у хатах, мусіць, гараць яшчэ агні, на вуліцах сярдзіта брэшуць і выюць сабакі.Якімовіч.
2.перан.Разм. Ілгаць, хлусіць, маніць; паклёпнічаць, нагаворваць, абгаворваць. У Алёнкі пратэст з душы выбіваецца. Хочацца голасна сказаць усім гэтым плеткарам, што яны лгуць, брэшуць!Колас.— Чаго гэта мне брахаць? — націскае плячамі Пеця і падае Вольцы парожнія вёдры. — Я, канешне, мог памыліцца — гэта іншая справа, а брахаць... Вось што: гэта можам праверыць.Ракітны.
3.перан.Груб. Балбатаць, малоць языком, пустасловіць. А так Марцін спявае, брэша з хлопцамі.. — «вясёлы, жыццёвы дзядзька».Брыль.//Гаварыць непрыстойнае. Дня няма, Каб зранку.. [Кузьма] не наліваўся. ..Ідзе па вуліцы, шуміць, Бушуе, брэша і хаміць.Корбан.
•••
На ваду брахаць — прагна, многа, бясконца піць.
На пень брахаць — гаварыць непрыстойнасці, неразумнае.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гаво́ркаж
1. (размова) Gespräch n -s, -e, Unterháltung f -, -en;
2. (галасы) Stímmen pl;
3. (чуткі) Gerücht n -s, -e;
4. (разнавіднасць дыялекту) Múndart f -, -en; lokáler Dialékt;
5. (асаблівасці мовы, манера гаварыць) (Únter)múndart f -, -en
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
thunder
[ˈӨʌndər]1.
n.
1) гром -у m., грымо́ты pl.
2) гул -у m.
the thunder of Niagara Falls — грымо́тны гул Ніяга́рскага вадаспа́ду
2.
v.i.
1) грыме́ць, груката́ць
2) мо́цна гавары́ць; крычэ́ць, грыме́ць
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
pronounce
[prəˈnaʊns]
v.t.
1) вымаўля́ць (гу́кі, сло́вы); гавары́ць
2) выка́зваць меркава́ньне або́ пастано́ву
3) прызнава́ць
The doctor pronounced her cured — Ле́кар прызна́ў яе́ вы́лечанай
4) абвяшча́ць, публі́чна паведамля́ць
to pronounce sentence — абвясьці́ць прысу́д
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
generalize
[ˈdʒenərəlaɪz]1.
v.t.
1) абагульня́ць, падво́дзіць пад агу́льны зако́н, гру́пу
2) выво́дзіць агу́льнае пра́віла з паасо́бных фа́ктаў
3) папулярызава́ць, уво́дзіць у агу́льны ўжы́так
2.
v.i.
1) рабі́ць агу́льныя высно́вы
2) гавары́ць агу́льна
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)