◎ Кра 1 ’шарош, крыгі’ (Сл. паўн.-зах.). Ст.-рус. кра ’тс’, польск. kra, чэш. kra, славац. kra ’тс’. Параўн. крыга (гл.). Прасл. jьkra/bkra. Аднак гэта рэканструкцыя мае ўмоўны характар, бо толькі абмежаваная колькасць славянскіх моў фіксуе даную лексему. Адсутнасць паўднёваславянскіх адпаведнікаў таксама сведчыць супраць рэканструкцыі (параўн. Слаўскі, 3, 42).

◎ Кра 2 ’ікра (жаб’я)’ (Сл. паўн.-зах.). Гл. ікра©.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Разбро́іць ’падоўжыць воз’ (КЭС). Верагодны роднаснае да збруя, укр. збру́я ’збруя, вупраж’, рус. сбру́я, якія лічацца запазычаннямі з польск. zbroja ’зброя, рыштунак’ (Фасмер, 3, 568; ЕСУМ, 2, 248). На карысць гэтага сведчыць балг. збройа ’прылады для вупражы або пры яздзе на кані’. Рускае і ўкраінскае словы звязваюць з серб. бро̑ј, харв. brȏj ’лічба, колькасць’ (пра яго этымалогію гл. Бернекер, 1, 87).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Су́тарма ’таўкатня, вялікая колькасць народу; сумяціца’ (Нас., Гарэц.), ’нелады, непарадак’ (Бяльк.), ’мітусня; непарадак’, ’вялікае скопішча людзей’ (Растарг.), ’праява, нейкая жывая істота’ (Косіч). Рус. калым. сутурма́, усх.-рус. су́торма, варонеж. суто́рьма ’тс’. Паводле Фасмера (3, 811–812), з *sǫ‑ ’су’ і *torьma, *toriti, параўн. су́торитъ ’малоць лухту’ (гл. су́тарыца), звязаныя з літ. tarýti, taraũ ’вымавіць’, tarmẽ ’гаворка’, грэч. τορός ’выразны, зразумелы; пранізлівы’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

вале́нтнасць

(ад лац. valentia = сіла)

уласцівасць атама аднаго элемента далучаць да сябе пэўную колькасць атамаў другога элемента;

2) лінгв. здольнасць слоў спалучацца з пэўнымі іншымі словамі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

гіперфалангі́я

(ад гіпер- + гр. phalanks, -ngos = сустаў пальца)

павялічаная супраць нормы колькасць фаланг у пальцах, уласцівая некаторым марскім пазваночным, напр. іхтыязаўрам, плезіязаўрам, кітападобным (параўн. таксама гіпердактылія).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

ізато́пы

(ад іза- + гр. topos = месца)

разнавіднасці атамаў аднаго і таго ж хімічнага элемента, якія маюць аднолькавую колькасць пратонаў, але розны лік нейтронаў і адрозніваюцца масай.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

нарадзіць, радзіць, спарадзіць; прывесці, вывесці, прынесці (разм.) / нейкую колькасць: навесці □ прынесці на свет, пусціць на свет

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

total​2 [ˈtəʊtl] adj.

1. уве́сь, агу́льны;

total silence по́ўная цішыня́, магі́льнае маўча́нне;

total output валавы́ праду́кт;

total population агу́льная ко́лькасць насе́льніцтва

2. по́ўны; суку́пны;

in total darkness у апраме́тнай це́мры;

a total failure по́ўны права́л

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

вы́жлукціць, ‑кчу, ‑кціш, ‑кціць; зак., што.

1. Выварыць у жлукце. Выжлукціць бялізну.

2. перан. Разм. Выпіць вялікую колькасць чаго‑н. Выжлукціць збан малака. □ — Калі мы .. вынеслі ёй [карове] цабэрак і яна выжлукціла яго да дна, нашай радасці не было канца. Лось.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

назно́сіць, ‑ношу, ‑носіш, ‑носіць; зак., каго-чаго.

Знесці ў адно месца вялікую колькасць каго‑, чаго‑н. Людзі самі назносілі ў хаты навасельцаў усякага частавання і спраўлялі гэты дзень, як свята. Краўчанка. Парабкі ад сваіх небагатых набыткаў назносілі маладым гару падарункаў. Чарнышэвіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)