сы́рны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да сыру. Сырны пах. □ З-пад расцярушаных сырных крошак можна было прачытаць на .. рубчастым беразе [талеркі] славянскія літары. Баранавых. // Прыгатаваны з сыру, з сырам. Прысеў і .. [Рыгор] і заказаў шклянку гарбаты ды пару сырных бутэрбродаў. Гартны. // Які прызначаны, служыць для вырабу сыру. Сырная маса.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тылаві́к, ‑а, м.
Разм. Той, хто служыць, працуе ў тыле (у 2–4 знач.). Нічога, што між іх шмат абознікаў, забеспячэнцаў, сувязістаў і іншых тылавікоў. Машара. Надышла яшчэ адна вясна, і .. [Арсень] пабойваўся ўжо, што гэтак і вайна скончыцца без яго ўдзелу ў баях, так і пражыве ён тылавіком. Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цо́каль, ‑я, м.
1. Ніжняя частка цаглянага ці каменнага будынка. Будынак стаіць на высокім цокалі з мноствам акенцаў і нішаў. «Помнікі».
2. Металічная частка электрычнае лямпачкі, якая служыць для ўмацавання яе ў патроне. На самым канцы цэха ў скрынку падалі ўжо гатовыя электралямпачкі з усімі іх прыпаямі, цокалямі. Скрыган.
[Іт. zoccolo.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
życzyć
życzy|ć
незак. жадаць, зычыць; хацець;
~ć sobie — жадаць сабе;
dobrze (źle) komu ~ć — жадаць каму добрага (дрэннага);
czego pan sobie życzyć? — чым магу вам служыць?
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
conduct
1. [ˈkɑ:ndʌkt]
n.
1) трыма́ньне n., паво́дзіны pl. only.
2) кірава́ньне, вядзе́ньне n. (спра́ваў)
3) настаўле́ньне, указа́ньне n., нака́з -у m.
2. [kənˈdʌkt]
v.t.
1) трыма́цца
2) кірава́ць (устано́вай); дырыгава́ць (арке́страм)
3) право́дзіць, суправаджа́ць
4) быць правадніко́м (для экску́рсіі)
5) Phys. служы́ць правадніко́м, право́дзіць (цеплыню́, эле́ктрыку)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
між, прыназ.
1. з Т. Выражае прасторавыя адносіны, ужыв. для ўказання на прадметы, пасярод якіх або ў прамежку паміж якімі што-н. знаходзіцца, адбываецца.
Дарога віецца між палямі.
2. з Р або Т. Выражае аб’ектныя адносіны; служыць для ўказання на групу прадметаў або асоб, у асяроддзі якіх наглядаюцца ўзаемасувязі.
Спрэчка між сяброў.
Дружба між народамі.
◊
Між іншым —
1) мімаходам, не звяртаючы асаблівай увагі;
2) дарэчы, к слову кажучы.
Між (паміж) намі (кажучы) — аб чым-н. такім, чаго не варта гаварыць іншым.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
крыні́ца, -ы, мн. -ы, -ні́ц, ж.
1. Натуральны выхад падземных вод на паверхню зямлі, а таксама вадаём, які ўтварыўся на месцы выхаду падземных натуральных вод.
Прынесці вады з крыніцы.
2. перан., чаго. Тое, што дае пачатак чаму-н., служыць асновай для чаго-н.
К. святла.
К. дабра.
3. Пісьмовыя помнікі, дакументы, на аснове якіх пішуцца навуковыя даследаванні (спец.).
Мовазнаўчыя крыніцы.
◊
Біць крыніцай — бурна развівацца, квітнець.
Жывая крыніца — пра тое, што існуе ў сваім першапачатковым, натуральным стане.
|| прым. крыні́чны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
лепш, прысл.
1.
Выш. ст. да прыслоўя добра. Вучыцца л. за іншых.
2. у знач. вык., каму. Аб паляпшэнні стану хворага.
Хвораму стала л.
3. у знач. часц. Служыць для ўзмацнення просьбы, парады і пад.
Пойдзем л. дамоў.
Л. цярпець самому, чым бяду зрабіць другому (прыказка).
◊
Лепш (і) не трэба (разм.) — ужыв. для абазначэння высокай, найвышэйшай ступені чаго-н.
Лепш позна, як (чым) ніколі — ужыв. як апраўданне пры запозненым выкананні чаго-н.
Лепш сказаць (у знач. пабочн. сл.) — дакладней, праўдзівей кажучы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
све́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.
1. Палачка з тлушчавага рэчыва з кнотам усярэдзіне, якая служыць для асвятлення і іншых мэт.
Стэарынавая с.
Паставіць свечку ў царкве.
Запаліць свечку з водарам ядміну.
Сувенірная с.
2. Прыстасаванне для запальвання чаго-н. (спец.).
Запальныя свечкі рухавіка (у рухавіках унутранага згарання).
3. Медыцынскі прэпарат у выглядзе невялікай капсулы.
4. Прамы ўзлёт, круты пад’ём уверх (спец.).
5. Плямка тлушчу ў варыве.
С. ў супе.
|| прым. све́чачны, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
сцяг, -а, мн. сцягі́, -о́ў, м.
1. Палотнішча ўстаноўленага памеру, формы і колеру (колераў), звычайна з эмблемай дзяржавы, вайсковай часці, арганізацыі і інш., якое выкарыстоўваецца ў якасці іх сімвалу і, як правіла, прымацоўваецца адным бокам да дрэўка або шнура.
Дзяржаўны с.
Беларусі.
Палкавы с.
С.
Перамогі.
2. Кавалак тканіны пэўнай формы і афарбоўкі, які служыць знакам чаго-н., упрыгожаннем і інш.
Зялёны с.
Махаць сцягамі.
◊
Пад сцягам міру — у імя міру.
Трымаць высока сцяг (чаго-н.) — захоўваць якія-н. ідэалы, запаветы (высок.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)