фенолфталеі́н
[ад фенол + (на)фталін]
арганічнае злучэнне, бясколернае крышталічнае рэчыва, якое выкарыстоўваецца ў аналітычнай хіміі як індыкатар, у медыцыне як слабіцельнае.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
флораглюцы́н
(ад гр. chloros = жоўта-зялёны + glykys = салодкі)
арганічнае злучэнне, трохатамны фенол, бясколернае або жаўтаватае крышталічнае рэчыва.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
фотахрамі́зм
(ад фота- + гр. chroma = колер)
здольнасць рэчыва абарачальна набываць або змяняць афарбоўку пад дзеяннем аптычнага выпрамянення.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
электро́ліз
(ад электра- + -ліз)
хімічны працэс распаду рэчыва на састаўныя часткі пры праходжанні праз яго электрычнага току.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
энтэракіна́за
(ад энтэра- + кіназа)
фермент кішэчнага соку, які ператварае неактыўнае рэчыва, што выпрацоўваецца падстраўнікавай залозай, у трыпсін.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
медыя́тар 1, ‑а, м.
Спец. Тонкая пласцінка (касцяная, цэлулоідная і г. д.) з завостраным канцом, якой іграюць на некаторых струнных музычных інструментах. Каля веснічак .. [Хвядзько] спыняўся, кратаў медыятарам струны і прыслухоўваўся. Лобан.
[Ад лац. mediator — пасрэднік.]
медыя́тар 2, ‑а, м.
Спец.
1. Пасрэднік (звычайна ў дыпламатычных адносінах, гандлёвых пагадненнях).
2. Рэчыва, якое перадае нервовы імпульс з нервовых клетак да рабочых органаў жывёльнага арганізма.
[Ад лац. mediator — пасрэднік.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
па́ліва, ‑а, н.
Гаручае рэчыва (дровы, нафта, вугаль і пад.), якое пры спальванні ўтварае цеплавую энергію. Цвёрдае паліва. Вадкае паліва. Газавае паліва. Ядзернае паліва. □ Хутка касавіца, усе нарыхтоўваюць паліва, каб да восені высахла. Брыль.
палі́ва, ‑ы, ж.
Шклопадобная маса, якой пакрываюць керамічныя вырабы. Гарлачык у Коціка ўжо быў. Невялікі, з вузенькім рыльцам, якое блішчала прыгожай палівай. Даніленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
апла́тка, ‑ткі, ж.
1. Абалонка з крухмальнага цеста або жэлаціну для парашковых лякарстваў; капсуля. Прымаць хінін у аплатках. // Лякарства ў такой абалонцы, у капсулі.
2. Уст. Маленькі кружок клейкай паперы або клейкага рэчыва для запячатвання пісьмаў, склейвання папер. [Канапелька:] — А гэтыя, як на іх ... папяровыя аплаткі ёсць? Бажко.
3. Аладачка з прэснага цеста, якая выкарыстоўваецца католікамі і пратэстантамі пры прычасці.
[Ад лац. oblata (мн.) — прынашэнні.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аплы́сці, аплыву, аплывеш, аплыве; аплывём, аплывяце; зак.
1. (1 і 2 ас. не ужыв.). Растаць, растапіцца зверху, з краёў і пачаць сцякаць, пакрываючы што‑н. рэшткамі растопленага рэчыва. Свечка аплыла.
2. Ацячы, заплыць тлушчам; азызнуць. Твар аплыў.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пад дзеяннем вады, вільгаці пачаць апаўзаць. Бераг аплыў.
4. Тое, што і абплысці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заква́ска, ‑і, ДМ ‑квасцы, ж.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. заквашваць — заквасіць.
2. Рэчыва, якое выклікае закісанне, браджэнне. Закваска на цеста.
3. перан. Разм. Асновы характару, закладзеныя ў чалавеку выхаваннем, асяроддзем і пад. Бацька працаваў урачом і быў, як я потым зразумеў, інтэлігент з вельмі моцнай закваскай таго «разначынца», які так характэрны для рускай рэчаіснасці. Адамовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)