1.РіВсклонадасабовагазайменніка яна. Хутка быў зменены ўвесь план аперацыі і самы пачатак яе перанесены на дзве гадзіны пазней.Лынькоў.Мы агнём і мячом здабывалі яе — Маладую рэспубліку працы.Глебка.
2. У значэнні прыналежнага займенніка: які належыць ёй. Яе сям’я. □ Слава бацькаўшчыне нашай І яе народам!Купала.Вусны яе ціха кратае ледзь прыметная ўсмешка.Зарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ахо́важ
1. (дзеянне) Bewáchung f -, Schutz m -es; Fürsorge f -; Wáhrung f - (інтарэсаў);
ахо́ва пра́цыÁrbeitsschutz m;
ахо́ва прыро́ды Natúrschutz m;
ахо́ва здаро́ўя Gesúndheitsfürsorge f -;
2. (атрад, група) Wáche f -, -n;
асабі́стая ахо́ва Léibwache f
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
prod
[prɑ:d]1.
v.t. -dd -
1) паро́ць чым-н. во́стрым, штурха́ць
2) падганя́ць (у пра́цы)
3) падбухто́рваць
2.
n.
1) уда́р во́стрым кі́ем
2) во́стры кій
3) Figur. напамі́н -у, напамі́нак -ку m.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Апу́ліцца ’стаяць (сядзець) у стане нерухомасці, абыякавасці і безжыццёвасці, нагадваючы хворую курыцу’ (Янк. II), апуліць ’аслабець’ (Гайдукевіч, Працы IM, 6, 58). Балг., мак.опули ’вытрашчыць (вочы)’, опулено ’пільна’ (глядзець), чэш.pouliti, славац.púliť, ’вытрашчаць (вочы)’, укр.випулити ’вытрашчыць’. Параўн. бел.пуля́ты такі, што мае вялікія вытрашчаныя вочы’ (Янк. Мат., 79). Праслав.*puliti, відаць, азначала ’высоўвацца, выпірацца, вытрашчацца’ і звязана з і.-е. коранем *pu‑, *pou‑, *peu‑, *phu‑ ’набухаць, надувацца, уздувацца’ (Покарны, 847), які быў пашыраны дэтэрмінатывам Бернекер, 1, 100; Махэк₂, 62, 76, 341; Фасмер, 1, 240; Супрун, Веснік БДУ, 1974, 2, 20–25.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
За́ступ ’рыдлёўка, жалязняк’. Рус., укр.за́ступ ’тс’. Польск.zastup ’тс’ (з рус.; Дарашэўскі, 10, 795), zastęp ’група людзей’, ’ахоўны вал’, серб.-луж.zastup ’уваход’, чэш., славац.zástup ’мноства, група людзей, наогул нейкіх элементаў’, славен.zastòp ’уваход’, ’прадстаўніцтва’, ’розум, сэнс’. Ст.-слав.застѫпъ ’дапамога, абарона; натоўп’. Ст.-рус.заступъ ’абарона’ (XII ст.), ’рыдлёўка’ (XVI ст.). Верагодна, што бел. і ўкр.заступ ’рыдлёўка’ з рус., дзе значэнне тлумачыцца тым, што пры працы з гэтым відам лапаты на яе наступаюць нагой. Таму бязафіксны наз. ад заступати (гл. ступаць). Шанскі, 2, З, 66–67; Праабражэнскі, 2, 408.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Каплаву́хі ’віславухі’ (паўд.-мін., З нар. сл.; Бір. Дзярж.; слуц., Працы, 6; Растарг.), укр.капловухий, каплоухий ’тс’, рус.н.-рас., кубан.каплоухий ’тс’, ’тупы’, ’дурнаваты’, пск., цвяр.каплоух ’разявака’, свярдл. ’з малымі вушамі’. Фасмер (2, 186) суадносіць з дзеясловам клепать, балг.клепне ’звісае (ляпаючы)’, чэш.klepiti, укр.клшгати ’ляпаць’ (параўн. укр.клапоўхий. клапкий ’віславухі’). ЕСУМ (2, 374) разглядае гэту лексему як складзеную з капель ’навушнік у шапцы’ і вухо ’вуха’. Магчымы, аднак, варыянт этымалогіі з кантамінацыяй лексем віславухі (або аблавухі) і лапавухі > *лаплавухі з наступным распадабненнем л…л > к…л.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Funktión
f -, -en
1) дзе́янне, функцыяні́раванне
die Kommissión trat in ~ — камі́сія прыступі́ла да пра́цы
2) фу́нкцыя, дзе́йнасць
éine ~ bekléiden — займа́ць яку́ю-н. паса́ду
3) матэм., мед. фу́нкцыя
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
géistig
I
a
1.
духо́ўны; разумо́вы
~e Árbeit — разумо́вая пра́ца
2.
adv разумо́ва, духо́ўна
der ~ beflíssene Mensch — чалаве́к разумо́вай пра́цы
II
a спіртны́
~e Getränke — спіртны́я напі́ткі [напо́i]
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)