Галя́с ’чарнільны арэшак’ (Нас.). Гэта слова засведчана ўжо ў ст.-бел. помніках з XVII ст. у напісанні кгалясъ, галясъ (Булыка, Запазыч.). Запазычанне з польск.galas ’тс’. Гл. Слаўскі, 1, 251; Булыка, Запазыч., 117. З польск. запазычана таксама ст.-укр.голясъ ’тс’ (Слаўскі, там жа). Польск. слова ўзята з лац.galla (Слаўскі, там жа; Брукнер, 132, прыводзіць яшчэ і лац.gallast gallacium).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Гарба́р ’гарбар’ (БРС, Сцяшк. МГ), ’шавец’ (Бяльк.). У ст.-бел. помніках гэта слова засведчана з XVII ст. у формах кгарбаръ, гарбаръ (Булыка, Запазыч., 147). Укр.гарба́р. Бел. і ўкр. словы запазычаны з польск.garbarz (Булыка, там жа; Слаўскі, 1, 256), якое ўзята з с.-в.-ням.gerwer (Слаўскі, там жа), утворанага ад дзеяслова gerwen, ganpen, gerben ’вырабляць кожу’. Сюды ж і гарба́рня (БРС).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Гул ’гул’ (БРС), гулкі, гулка (БРС, Касп., Бяльк.). Рус.гул, гулкий, укр.гул. Не вельмі яснае слова. Мацэнаўэр (LF, 7, 204), Бернекер (1, 361) параўноўвалі гэту лексему са ст.-ісл.gaula ’быць’, gaul ’выццё’. Няпэўна; гл. Фасмер, 1, 472. Бернекер (там жа) і Фасмер (там жа) дапускаюць роднаснасць з *govorъ, *govoriti (суфіксальнае ўтварэнне на ‑l‑). Параўн. яшчэ Трубачоў, Эт. сл., 7, 173.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Дуэ́ль ’дуэль’ (БРС). Рус.дуэ́ль, укр.дуе́ль. Паводле Фасмера, 1, 557 (так і Шанскі, 1, Д, Е, Ж, 220), з ням.Duell (< лац.) або прама з лац.duellum ’тс’. Дуэля́нт ’дуэлянт’ (БРС), відавочна, з рус.дуэля́нт ’тс’ (якое, паводле Шанскага, там жа, з ням.Duellant); дуэлі́ст ’тс’ (БРС) з рус.дуэли́ст ’тс’ (а гэта з франц.duelliste; гл. Шанскі, там жа).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
*Раскярэ́ша, розкере́ша ’няхлюя, мурза’ (пруж., Непакупны, Связи, 194–195), ’маруда’ (іван., там жа), укр.дыял. ’крываногі’, ’развілка на сасне’. Параўноўваецца (там жа) з літ.kerė́ža ’разгалістае дрэва, куст’, прэфіксальная форма ў выніку кантамінацыі названай формы з славянскай лексемай тыпу укр.розкоря́ка, гл. раскарака. У якасці зыходнай формы фанетычна бліжэй літ.kereišà ’няўклюда, нязграбны чалавек’, гл. керайша. Параўн. Лаўчутэ, Балтизмы, 67.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
завалі́ццаразм
1. (упасцізашто-н) hínter etw. (A) fállen* vi (s);
кні́га завалі́лася за ша́фу das Buch ist hínter den Schrank gefállen;
2. (абваліцца) éinstürzen vi (s), éinfallen* vi (s);
3.:разм
завалі́цца спаць sich schláfen légen; sich aufs Ohr légen;
◊ я́блыкаў там – хоць завалі́ся Äpfel gibt es dort in Méngen
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
сякі́-такі́займразм
1. (некаторы) gewíss;
там ёсць сякі́-такі́я-сякі́-такі́я за́пісы dort gibt es gewísse Notízen;
я ма́ю не́калькі сякі́-такі́х-сякі́-такі́х заўваг ich hábe ein paar únbedeutende Bemérkungen;
3. (які заўгодна) írgendéin, belíebig, der érste Béste
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Басця́ць ’знеслаўляць каго-небудзь’ (докш., Янк. Мат.). Марфалагічнае новаўтварэнне да бэ́сціць ’тс’ (гл.; там і літ-ра), запазычанага з польскай мовы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ву́лечка ’качаня’ (Мат. Гом.); ’качанятка, часам куранятка’ (Янк. II). Згодна Янкоўскаму (там жа), памянш.-ласк. ад падзыўнога вуль-вуль-вуль (гл.).