шмуцты́тул
(ням. Schmutztitel, ад Schmutz = бруд + Titel = загаловак)
ліст паперы перад пачаткам кнігі або асобнай яе часткай, на якім змяшчаецца загаловак, прысвячэнне, ілюстрацыя і інш.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
адчыні́ць сов.
1. (дверь, окно, шкатулку и т.п.) откры́ть; отвори́ть;
2. (наглухо заделанное) отку́порить;
3. (театр, школу, собрание и т.п.) см. адкры́ць;
◊ а. дзве́ры — (перад кім) откры́ть дверь (кому)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зачыні́ць сов. (дверь, окно, шкатулку и т.п.) закры́ть, затвори́ть; запере́ть; захло́пнуть;
з. дзве́ры — закры́ть (затвори́ть, запере́ть, захло́пнуть) дверь;
◊ з. дзве́ры — (перад кім) закры́ть дверь (перед кем);
як з. — полно́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сілкава́цца несов.
1. разг. подкрепля́ться;
с. пе́рад даро́гай — подкрепля́ться пе́ред доро́гой;
2. тех. пита́ться;
ля́мпачкі ~ку́юцца ад пахо́днай электраста́нцыі — ла́мпочки пита́ются от похо́дной электроста́нции;
3. возвр., страд. подкрепля́ться; пита́ться
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
папе́радзе,
1. прысл. На некаторай адлегласці перад кім‑, чым‑н. Ірына ішла паперадзе. Чорны. Тарыел, ідучы паперадзе, на кожным кроку чуў, як спатыкаюцца людзі. Самуйлёнак.
2. прыназ. з Р. Спалучэнне з прыназоўнікам «паперадзе» вырашае прасторавыя адносіны: паказвае на становішча перад кім‑, чым‑н. Ідзе войска, сцягі ўюцца, Кроў бурліцца ў жылах, А паперадзе ўсіх едзе Сам Клім Варашылаў. Купала. За паўвярсты паперадзе фурманкі ішоў па лесе Максім Ус з наганам і гранатай. Грахоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
блядне́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; незак.
1. Рабіцца бледным (у 1, 2 знач.). Гаспадыня бляднее, вусны яе ўздрыгваюць. Навуменка. Прыпякала сонца, і яркая зелень знікала, трава бляднела, вяла ўвачавідкі. Васілевіч. Неба на ўсходзе пачало бляднець. Карпаў.
2. перан. Траціць сваю яркасць, выразнасцю здавацца нязначным у параўнанні з чым‑н. [Перагуд:] Перад іх [старых і дзяцей] абліччам, перад іх вялікімі пакутамі бляднеюць усе нашы крыўды, усе нашы асабістыя перажыванні і пачуцці, якія б яны моцныя ні былі. Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спавяда́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
1. Быць на споведзі, прызнаваць грахі. Не забыліся яшчэ малінаўцы, як спавядаўся Андрэй у папа Сулкоўскага. Чарнышэвіч.
2. перан. Шчыра прызнавацца ў чым‑н.; расказваць пра сябе, пра свае сакрэты. Не хацелася Зосі ва ўсім спавядацца свёкру. Крапіва. Адказваў я скупа, бо не вельмі хацелася спавядацца перад гэтым ніцым чалавекам. Сабаленка. На крутых паваротах жыцця людзі ахвотна раскрываюць сваю душу, нібы спавядаюцца перад табой. Асіпенка.
3. Зал. да спавядаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
няўту́льнасць, ‑і, ж.
Уласцівасць і стан няўтульнага. Гасцей я ў свой пакойчык не запрашаў і за халасцяцкую няўтульнасць саромецца не было перад кім. Сабаленка. Хлопца адразу ахапіла восеньская начная няўтульнасць. Быкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нячы́сцік, ‑а, м.
Разм. У забабонах — нячыстая сіла, чорт. [Антося] верыла ў павер’е, што ў тапельніка нячысцік забірае душу яшчэ перад смерцю... Барашка. // Ужываецца як лаянка. [Маці:] — Дачытаўся, нячысцік, што зусім здурнеў!.. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
насмяшы́ць, ‑смяшу, ‑смешыш, ‑смешыць; зак., каго.
Выклікаць смех у каго‑н., прымусіць смяяцца; рассмяшыць. Насмяшыць людзей. □ Старожка залілася вясёлым доўгім смехам: яе вельмі насмяшылі дзеці і іх страх перад настаўнікам. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)