насту́пны

1. прил. сле́дующий; после́дующий;

н. ну́мар газе́ты — сле́дующий но́мер газе́ты;

хто н.? — кто сле́дующий?;

~ныя чле́ны прапо́рцыі — после́дующие чле́ны пропо́рции;

пра гэ́та гавары́лі ва ўсіх ~ных выступле́ннях — об э́том говори́ли во всех после́дующих выступле́ниях;

2. прил. сле́дующий, нижесле́дующий;

я прапану́ю н. план — я предлага́ю сле́дующий (нижесле́дующий) план;

3. в знач. сущ. сле́дующий

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

заляце́ць сов.

1. (летя, оказаться высоко или далеко) залете́ть, улете́ть;

самалёт ~це́ў за паля́рны круг — самолёт залете́л за поля́рный круг;

2. (во время перелёта остановиться где-л.) залете́ть;

~це́лі забра́ць по́шту — залете́ли забра́ть по́чту;

3. (летя, влететь куда-л.) залете́ть; (о птицах — ещё) запорхну́ть;

у се́нцы ~це́ла пту́шка — в се́ни залете́ла (запорхну́ла) пти́чка

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

забяспе́чыць сов.

1. (предоставить средства для жизни) обеспе́чить; (доставить что-л. кому-л. — ещё) снабди́ть; (дать в достаточном количестве — ещё) удовлетвори́ть;

з. сваю́ сям’ю́ — обеспе́чить свою́ семью́;

з. заво́д па́лівам — обеспе́чить (снабди́ть, удовлетвори́ть) заво́д то́пливом;

2. (сделать возможным, реальным что-л.) обеспе́чить;

з. мір ва ўсім све́це — обеспе́чить мир во всём ми́ре

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ссячы́ сов.

1. сруби́ть, ссечь;

с. дрэ́ва — сруби́ть (ссечь) де́рево;

с. галаву́ — сруби́ть (ссечь) го́лову;

2. (измельчить) изруби́ть, поруби́ть;

с. бу́льбу — изруби́ть (поруби́ть) карто́фель;

3. (рубя, уничтожить) изруби́ть;

4. (рассечь чем-л. острым во многих местах) иссе́чь;

5. (избить, хлеща чем-л.) исхлеста́ть;

6. (о насекомых) искуса́ть;

камары́ ссе́клі ру́кі — комары́ искуса́ли ру́ки

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

панабіва́ць сов.

1. (вколотить в большом количестве) наби́ть;

2. (сверху что-л. на что-л. — во множестве) приби́ть, наби́ть;

3. (разбить много чего-л.) наби́ть, наколоти́ть;

4. (надеть обручи) наби́ть, наколоти́ть;

5. (набить на ручку — многое) насади́ть;

6. (убить в большом количестве) наби́ть;

7. (вызвать болезненное явление о многом) наби́ть, намя́ть; (утомить — ещё) натруди́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

смак (род. сма́ку) м., в разн. знач. вкус; смак;

го́ркі (сало́дкі) с. — го́рький (сла́дкий) вкус;

спрабава́ць на с. — про́бовать на вкус;

◊ дайсці́ да ~ку — почу́вствовать вкус;

увайсці́ ў с., адчу́ць (пачу́ць) с. — войти́ во вкус;

(не) да сма́ку — (не) по вку́су, не по душе́;

працу́е і сма́ку не чу́е — погов. че́рез пень коло́ду (ва́лит)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

па́рыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; незак.

1. што. Варыць што‑н. у закрытай пасудзіне пры дапамозе пары. Маці капала на яду нейкае карэнне, таўкла, малола ў жорнах, парыла, варыла — уся сям’я глытала. Бядуля. — Во, гароху нашчыпаў, — паказваю адтапыраную кашулю, — у чыгунчыку будзем парыць. Бялевіч.

2. што. Апрацоўваць парай, варам (для ачысткі, размякчэння і пад.). Парыць бочку. □ [Ігнась] нагнуўся і абмацаў кучу камення. Іх падрыхтавалі на зіму парыць бялізну. Чарнышэвіч. // Праграваць парай, гарачай вадой з лячэбнымі мэтамі. Парыць ногі.

3. Апякаць, прыпякаць (пра што‑н. вельмі нагрэтае). Нагрэтыя, як у печы, тратуарныя пліты парылі ногі. Гартны.

4. каго. Разм. Вельмі цёпла апранаць. [Бацька:] — Што ў цябе за любоў да малых, — дзікая нейкая! Парыш, парыш іх .., а пасля — абы трошкі на холад, дык і гатова. Брыль.

5. што. Кіпяціць (пра малако). Паверыла старая. Прывезла малако і парыць пачала, Яно ж яшчэ не закіпела, Як тут жа і адсела. Корбан. // Заліваць кіпнем (зёлкі, траву і пад.) для атрымання адвару.

6. каго. Мыць у лазні з парай. Толькі што.. [Алеся] з гадзіну парылі ў самай гарачай пары, хвасталі венікам і аблівалі мятнай вадою. Караткевіч.

7. перан.; каго. Разм. Біць, лупцаваць.

8. безас. Пра вельмі гарачае вільготнае надвор’е. Увесь дзень парыла. Ластаўкі вырываліся са сваіх гнёздаў і чыркалі тонкімі крыламі па лагодных хвалях спакойнай ракі. Грахоўскі. На другі дзень пад поўдзень стала вельмі парыць. Мележ.

9. Вылучаць пару пад уздзеяннем цяпла. Было душна, парыла зямля, шчодра напоеная ўчарашнім дажджом. Шамякін.

•••

Парыць зямлю (косці) — не жыць, ляжаць у магіле.

пары́ць, ‑ры́ю, ‑ры́еш, ‑ры́е; зак., што.

1. Зрыць усё, многае (пра жывёл).

2. і без дап. Рыць некаторы час.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

раскі́даць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.

1. Кідаючы, размясціць у розных месцах па паверхні. Раскідаць гной. □ — Я некалі не паверыў, што Талаш раскідаў пяцёх легіянераў, вырваўся ад іх і ўцёк. Лужанін. І вецер, надзьмуўшы, як ветразь, шторы, Праз фортку ўварваўся, раскідаў лісты... Гілевіч. // Пакласці ў беспарадку, не на месца. Абуўся дзядзька, штось шукае І раптам голасна пытае: — А во! хто ж кнігі так раскідаў?! Колас.

2. звычайна ў форме дзеепрым. зал. пр. Размясціць на адлегласці адзін ад аднаго. Да вайны вакол вёсак было раскідана яшчэ некалькі меншых хутароў. Залескі. На гэтых бяскрайніх абшарах балот, як астраўкі ў акіяне, былі раскіданы прыгожыя, асабліва ўлетку, выспы. Шчарбатаў. // Прымусіць разысціся, раз’ехацца ў розных напрамках; размясціць у розных месцах. Усіх падсудных раскідала, каго куды, па ўсіх астрогах Польшчы. Машара. / у безас. ужыв. Цвіў сіні бэз, была вясна. І па палях праходзіў квецень, Калі ўсхадзілася вайна. І нас раскідала па свеце. Астрэйка.

3. Разбурыць, разваліць. Першымі часамі пасля рэвалюцыі [Банадысь] .. раскідаў старую цесную хату і на яе месцы паставіў дом. Чорны. // перан. Разладзіць, расстроіць, прымусіць распасціся. У Таццяны Восіпаўны была надзея, што, скончыўшы школу, Марылька паможа даць адукацыю Янюце і Сашы, але яе ранні замуж раскідаў гэтыя планы. «Полымя». [Анэта:] — Цераз гэты гандаль і тады сям’ю раскідаў і цяпер моцнай не зробіш! Чорны.

4. Дарэмна патраціць. — Не просіць нічога [сястра], а я ведаю: трэба памагчы. А я ўсе грошы раскідала на дробязі. Савіцкі. «І чужога не вазьму, і свайго не раскідаю» — такое цётчына правіла. Лось.

5. Праараць уроскідку. [Яўген] раскідаў запар дзве палосы: сваю і Анісеву. Баранавых.

раскіда́ць, ‑а́ю, ‑а́еш, ‑а́е.

Незак. да раскі́даць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

во́сьмеро (с сущ. м.) во́сем, род. васьмі́;

во́сьмеро солда́т во́сем салда́т; (с сущ. м. и ж., вместе взятыми, с сущ. общего рода, с сущ., употребляющимися только во мн., с сущ., обозначающими детей и детёнышей, с личными мест. мн.) васьмёра, род. васьмяры́х;

их бы́ло во́сьмеро: пя́теро мужчи́н и три же́нщины іх было́ васьмёра: пяць мужчы́н і тры жанчы́ны;

во́сьмеро дете́й васьмёра дзяце́й;

во́сьмеро сане́й васьмёра сане́й;

во́сьмеро порося́т васьмёра парася́т.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дво́е (с сущ. м.) два, род. двух;

дво́е бра́тьев два браты́; (с сущ. м. и ж. вместе взятыми, с сущ. общего рода, с сущ., употребляющимися только во мн., с сущ., обозначающими детей и детёнышей, с личными мест., мн.) дво́е, род. дваі́х;

их бы́ло дво́е: па́рень и де́вушка іх было́ дво́е — хло́пец і дзяўчы́на;

у нас дво́е дете́й у нас дво́е дзяце́й;

дво́е котя́т дво́е кацяня́т;

дво́е но́жниц дво́е нажні́ц.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)