Verbum

кульга́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.

1. Хадзіць чыкільгаючы, нясмела ступаючы на карацейшую ці балючую нагу.

2. Быць кульгавым, мець карацейшую ці балючую нагу.

3. перан. Мець недахопы, быць у нездавальняючым стане (разм.).

У яго арфаграфія кульгае.

◊

Кульгаць на абедзве нагі (разм., неадабр.) — мець многа прабелаў (пра чые-н. веды, пра якую-н. справу, работу).

|| наз. кульга́нне, -я, н.

лапа́та, -ы, ДМ -па́це, мн. -ы, -па́т, ж.

Металічная, драўляная і іншая прылада з дзяржаннем і шырокім плоскім ніжнім канцом для капання, перамяшчэння чаго-н.

Жалезная л.

◊

Грэбці грошы лапатай (разм.) — атрымліваць многа грошай.

|| памянш. лапа́тка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так, ж. і лапа́тачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.

|| прым. лапа́тны, -ая, -ае.

панаціра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак.

1. каго-што. Нацерці, намазаць чым-н. усё, многае.

П. рукі шкіпінарам.

2. што. Начысціць да глянцу усё, многае.

П. паркет.

3. што. Пашкодзіць трэннем усё, многае; нацерці на чым-н. многа чаго-н.

П. ногі.

П. мазалі на руках.

4. чаго. Нарыхтаваць трэннем вялікую колькасць чаго-н.

П. канапель.

пато́п, -у, м.

1. Паводле біблейскай легенды: паводка, якая за грахі людзей затапіла нібыта ўсю Зямлю.

Сусветны п.

Пасля нас хоць п.! (каб толькі нам было добра; неадабр.).

2. Разводдзе, паводка; пра многа разлітай вады дзе-н. (разм., жарт.).

У нізінах вясною — цэлы п.

Што тут за п. у вас у хаце?

|| прым. пато́пны, -ая, -ае.

перабі́ць¹, -б’ю́, -б’е́ш, -б’е́; -б’ём, -б’яце́, -б’ю́ць; -бі́; -бі́ты; зак.

1. каго (што). Забіць усіх, многіх.

П. ваўкоў.

2. што. Разбіць многа чаго-н.

П. посуд.

3. што. Зламаць, пераламаць.

П. плячо.

4. што. Узбіць нанава.

П. падушку.

5. што. Прыбіць іначай або ў іншым месцы.

П. кручок у іншае месца.

|| незак. перабіва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

пераме́раць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., што.

1. Змераць або памераць нанава, яшчэ раз.

П. куплены адрэз.

2. Змераць, памераць усё, многае.

П. усе ўчасткі.

3. перан. Шмат прайсці, пахадзіць па якойн. тэрыторыі (разм.).

Многа дарог мне прыйшлося п. сваімі нагамі.

|| незак. перамяра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 1 і 2 знач.) і пераме́рваць, -аю, -аеш, -ае.

перасалі́ць, -салю́, -со́ліш, -со́ліць; -со́лены; зак.

1. што. Пакласці вельмі многа солі ў што-н.

П. суп.

2. перан. Перайсці мяжу, меру дазволенага ў чым-н. (разм.).

П. у жартах.

|| незак. перасо́льваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. перасо́льванне, -я, н. (да 1 знач.) і перасо́л, -у, м. (да 1 знач.).

Недасол на стале, а перасол на спіне (прымаўка).

су́мны, -ая, -ае.

1. Які адчувае сум, смутак; маркотны, а таксама які выражае сум, смутак.

С. чалавек.

Сумныя вочы.

Мне сумна (у знач. вык.).

2. Які мае ў сабе штон. сумнае, поўны суму.

Сумнае апавяданне.

У казцы многа сумнага (наз.).

3. Які выклікае, наводзіць сум, смутак.

Сумная дарога.

|| наз. су́мнасць, -і, ж. (да 2 і 3 знач.).

цвет, -у, М цве́це, м.

1. зб. Кветкі на раслінах і дрэвах у перыяд цвіцення.

Цвету было многа на яблыні, а яблыкаў няма.

Ліпавы ц. лечыць прастуду.

2. Час цвіцення.

Здарылася гэта, калі вішні былі ў цвеце.

3. перан., чаго. Лепшая, перадавая частка чаго-н.

Ц. моладзі.

4. перан. Росквіт сіл, гады маладосці.

Памёр у цвеце сіл.

шу́мны¹, -ая, -ае.

1. Які стварае шум¹ (у 1 знач.); гучны.

Ш. струмень.

Шумная размова.

2. Такі, дзе многа шуму¹ (у 1 знач.), надта ажыўлены.

Шумная аўдыторыя.

3. перан. Які выклікае шум¹ (у 2 знач.), сенсацыю.

Ш. поспех.

4. Які з’яўляецца шумам¹ (у 3 знач.), утвараецца пры дапамозе шуму¹ (спец.).

Шумныя гукі.

|| наз. шу́мнасць, -і, ж.