абло́га, -і, ДМ -ло́зе, мн. -і, -ло́г, ж.
1. Даўно не аранае поле, пакрытае травою, дзірваном.
Узараць аблогу.
2. Акружэнне войскамі ўмацаванага пункта з мэтай яго захопу.
Зняць аблогу.
3. Акружэнне лесу з мэтай правядзення аблавы на звера.
А. мядзведзя.
|| прым. абло́гавы, -ая, -ае і абло́жны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Абложныя землі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пярэ́чыць, -чу, -чыш, -чыць; незак.
1. каму. Выказваць нязгоду з кім-, чым-н., прыводзіць доказ супраць чаго-н.
П. дакладчыку.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), чаму. Не адпавядаць, маючы ў сабе супярэчнасць.
Паказанні пярэчаць адно аднаму.
Гэта пярэчыць яго погляду.
|| зак. запярэ́чыць, -чу, -чыш, -чыць (да 1 знач.).
|| наз. пярэ́чанне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
спадаро́жнічаць, -аю, -аеш, -ае; незак.
1. каму. Ісці, ехаць разам з кім-н., быць яго спадарожнікам.
С. знаёмым у паездцы на экскурсію.
2. перан., каму-чаму. Знаходзіцца з нечым у непарыўнай сувязі, адбывацца адначасова або ўслед за чым-н.
Яму заўсёды спадарожнічала ўдача.
Песня і музыка спадарожнічаюць людзям усё жыццё.
|| наз. спадаро́жнічанне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
хо́лад, -у, М -дзе, мн. халады́, -о́ў, м.
1. толькі адз. Нізкая тэмпература паветра.
Адчуваць х.
2. Надвор’е з нізкай тэмпературай паветра.
Рана пачаліся халады.
3. толькі адз. Адчуванне дрыжыкаў (ад хваробы, страху і пад.).
Х. прабег па спіне.
4. толькі адз., перан. Раўнадушныя, стрыманыя адносіны да каго-, чаго-н.
Ад яго слоў веяла холадам.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
промелькну́ть сов., прям., перен. прамільгну́ць;
промелькну́ть пе́ред глаза́ми прамільгну́ць пе́рад вача́мі;
в его́ слова́х промелькну́ла иро́ния перен. у яго́ сло́вах прамільгну́ла іро́нія.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
упро́читься умацава́цца, замацава́цца; усталява́цца;
его́ положе́ние упро́чилось яго́ стано́вішча ўмацава́лася;
за ним упро́чилась репута́ция прекра́сного докла́дчика за ім замацава́лася рэпута́цыя до́брага дакла́дчыка;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
папарабі́ць, ‑раблю, ‑робіш, ‑робіць; што, чаго і без дап.
Разм. Рабіць многа, доўга, неаднаразова. [Сузон:] — Парабкаў .. [Сапун] не меў як бы, але хто ў яго хлеб пазычаў, той ведае, той папарабіў на яго. Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ду́манне, ‑я, н.
Дзеянне паводле дзеясл. думаць (у 1 знач.). Хадзіў [Лабановіч], хадзілі з ім і думкі яго, і яго мары, і ўспаміны. Спакой і цішыня лясная так хіляць да такога думання. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
праасвяшчэ́нства, ‑а, н.
Тытулаванне епіскапа (звычайна з займеннікамі «ваша», «яго», «іх»).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прападо́бнасць, ‑і, ж. (звычайна з займеннікам «ваша», «яго», «іх»).
Тытулаванне свяшчэнніка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)