фальцава́ць, -цу́ю, -цу́еш, -цу́е; -цу́й; -цава́ны; незак., што (спец.).
1. Згінаць аддрукаваны аркуш пэўным чынам.
Ф. кнігу.
2. Згінаючы і заціскаючы канцы, злучаць (пра металічныя лісты).
|| зак. сфальцава́ць, -цу́ю, -цу́еш, -цу́е; -цу́й; -цава́ны.
|| наз. фальцава́нне, -я, н. і фальцо́ўка, -і, ДМ -о́ўцы, ж.
|| прым. фальцо́вачны, -ая, -ае і фальцава́льны, -ая, -ае.
Фальцовачнае шво.
Фальцавальны цэх.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пасі́ўны¹, -ая, -ае.
1. Які не праяўляе дзейнасці, неэнергічны, абыякавы да ўсяго; проціл. актыўны.
П. наглядальнік.
Пасіўна (прысл.) адносіцца да чаго-н.
2. Залежны, пазбаўлены самастойнасці.
Іграць пасіўную ролю ў чым-н.
3. Пра знешні гандаль: такі, пры якім увоз перавышае вываз (спец.).
П. баланс знешняга гандлю.
|| наз. пасі́ўнасць, -і, ж. (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пламбава́ць, -бу́ю, -бу́еш, -бу́е; -бу́й; -бава́ны; незак., што.
1. Запячатваць што-н. пломбай (у 1 знач.).
П. вагоны.
2. Класці пломбу (у 2 знач.).
П. зуб.
|| зак. запламбава́ць, -бу́ю, -бу́еш, -бу́е; -бу́й; -бава́ны (да 2 знач.) і апламбава́ць, -бу́ю, -бу́еш, -бу́е; -бу́й; -бава́ны (да 1 знач.; спец.).
|| наз. пламбава́нне, -я, н. і пламбо́ўка, -і, ДМ -ўцы, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
скры́пка, -і, ДМ -пцы, мн. -і, -пак, ж.
Чатырохструнны смычковы музычны інструмент высокага тэмбру.
Сола на скрыпцы.
◊
Першая скрыпка —
1) вядучая скрыпка ў аркестры;
2) пра чалавека, якому належыць галоўная, уплывовая роля ў чым-н.
|| прым. скрыпі́чны, -ая, -ае.
С. клас.
○
Скрыпічны ключ (спец.) — знак на нотным радку, які ўстанаўлівае вышыню і назву высокага гуку.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
спіса́цца, спішу́ся, спі́шашся, спі́шацца; спішы́ся; зак.
1. Звязацца з кім-, чым-н. праз перапіску.
С. са сваімі аднакурснікамі.
2. У маракоў, авіятараў і пад.: звольніцца, выйсці ў запас (спец.).
С. з карабля.
3. Зрасходавацца пры пісьме; прыйсці ў непрыгоднасць (пра аловак, пяро і пад.).
Стрыжань спісаўся.
|| незак. спі́свацца, -аюся, -аешся, -аецца.
|| наз. спіса́нне, -я, н. (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
набо́р, -у, м.
1. гл. набраць.
2. Сукупнасць прадметаў аднолькавага прызначэння.
Н. інструментаў.
3. Група вучняў, студэнтаў і пад. аднаго года паступлення.
4. Друкарскія літары, што перадаюць які-н. тэкст.
Рассыпаць н.
5. Аздабленне з металічных прадметаў на вупражы (спец.).
◊
Набор слоў — спалучэнне слоў без усякага сэнсу; бяссэнсіца.
|| прым. набо́рны, -ая, -ае (да 4 і 5 знач.).
Н. цэх.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ніз, -у, мн. нізы́, -о́ў, м.
1. Ніжняя частка чаго-н.
Н. рукава.
2. Паверхня, бок прадмета, процілеглы яго верху.
Н. скрыні.
3. Унутраны бок (матэрыі, вопраткі); спод.
Н. паліто.
4. Нізіннае месца.
Сцелецца па нізах туман.
5. Тое, што і нізоўе.
6. мн. Шырокія пласты працоўнага народа.
Сацыяльныя нізы.
7. мн. Ніжнія ноты (спец.).
Браць нізы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
палява́ць, -лю́ю, -лю́еш, -лю́е; -лю́й; незак.
1. на каго, каго, за кім і без дап. Займацца паляваннем.
П. на ваўкоў.
Ён паляваў мядзведзя.
П. за перапёлкамі.
П. за варожым разведчыкам (перан.).
2. перан., за кім-чым або на што. Старацца раздабыць, атрымаць, украсці што-н. (разм.).
П. за рэдкай кнігай.
3. Знаходзіцца ў стане цечкі (пра жывёлу; спец.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
паля́рны, -ая, -ае.
1. Які мае адносіны да полюса (у 1 і 2 знач.), звязаны з дзейнасцю на полюсе, каля полюса.
П. клімат.
Палярная станцыя.
Палярныя групы атамаў.
2. перан. Цалкам супрацьлеглы каму-, чаму-н. (кніжн.).
Палярныя погляды.
3. Звязаны з наяўнасцю дадатных ці адмоўных зарадаў (спец.).
Палярныя групы атамаў.
|| наз. паля́рнасць, -і, ж. (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
панара́ма, -ы, мн. -ы, -ра́м, ж.
1. Від мясцовасці з вышыні.
П. горада.
2. Вялікіх памераў карціна з аб’ёмнымі прадметамі на першым плане, змешчаная ўнутры круглага будынка з верхнім асвятленнем.
П.
Мінскага «катла».
3. Аптычная прылада для павелічэння дакладнасці наводкі гарматы (спец.).
|| прым. панара́мны, -ая, -ае.
Панарамны фільм (шырокаэкранны фільм, які дэманструецца на вялікім паўкруглым экране).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)