г-ыя жывёлы — група жывёл, у якіх перыяды пастаяннай тэмпературы цела зменьваюцца перыядамі значных яе ваганняў у залежнасці ад змен тэмпературы знешняга асяроддзя (напр. вожык, барсук, хамяк).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
інтэр’е́р
(фр. intérieur = унутраны)
1) унутраная частка будынка, памяшканне, архітэктурна і па-мастацку аформленае;
2) карціна, на якой паказана ўнутраная прастора памяшкання;
3) унутраная будова органаў і тканак жывёлы (параўн.экстэр’ер).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
эўрыбіёнты
(ад эўры- + біёнты)
жывёлы, расліны, якія могуць жыць у розных умовах навакольнага асяроддзя (напр. буры мядзведзь жыве ва ўмовах халоднага і цёплага клімату, у сухіх і вільготных раёнах); параўн.стэнабіёнты.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
slaughter
[ˈslɔtər]1.
n.
1) забо́й -ю m., забіва́ньне, зарэ́з -у m.
slaughter of animals for food — забо́й жывёлы на мя́са
2) разьня́f.
2.
v.t.
1) рэ́заць, забіва́ць (жывёлу на мя́са)
2) ма́сава забіва́ць (на вайне́, падча́с рэпрэ́сіяў)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
goad
[goʊd]1.
n.
1) кій кі́я m. (для паганя́ньня жывёлы)
2) узбуджа́льнік -а m., сты́мул -у m.; шпо́ра f.
2.
v.t.
1) паро́ць; паганя́ць (кі́ем, шпо́рай)
2) пабуджа́ць, прымуша́ць
Hunger goaded him to steal — Го́лад прыму́сіў яго́ кра́сьці
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
запа́скі
1. Запасныя ўчасткі торфу (Нясв.).
2. Першы дзень, пачатак пасьбы жывёлы (Слаўг.).
□ ур. Запаскі (залежы торфу, тарфяныя кар'еры) каля в. Малева Нясв.
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
комплекс мер для аслаблення ўздзеяння іанізавальнага выпрамянення на людзей, аб’екты, абсталяванне, навакольнае асяроддзе і інш. Мае 2 аспекты: засцярогу ад знешніх патокаў «закрытых» крыніц выпрамянення (радыеактыўныя прэпараты, рэактары, рэнтгенаўскія ўстаноўкі, паскаральнікі) і засцярогу біясферы ад забруджванняў радыеактыўнымі рэчывамі з «адкрытых» крыніц (прадукты выкарыстання ядз. зброі, адходы ядз. прам-сці і інш.), якія трапляюць у арганізм чалавека (ці жывёлы) непасрэдна, а таксама з вадой або ежай.
Фіз. З.с.і.в. з’яўляецца матэрыял, які добра паглынае выпрамяненне (напр., свінец, бетон) і размешчаны паміж крыніцай і аб’ектам. Індывідуальныя сродкі засцярогі — камбінезоны, пнеўмакасцюмы, спец. абутак, чахлы, пальчаткі і інш.; калектыўныя — траншэі, акопы, сховішчы і інш. (гл.Ахоўныя збудаванні а таксама ваен. тэхніка, якая мае засцерагальныя ўласцівасці за кошт выкарыстання канстр. матэрыялаў, адбівальных ці паглынальных экранаў, ахоўных пакрыццяў. Хім. З.с.і.в. дасягаецца ўвядзеннем (папярэдне ці ў час апрамянення) у арганізм чалавека (ці жывёлы) рэчываў, якія павышаюць яго агульную супраціўляльнасць (лілаполіцукрыды, спалучэнні амінакіслот і вітамінаў, вакцыны) ці маюць проціпрамянёвае дзеянне (радыепратэктары; напр., меркаптааміны, цыяніды, нітрылы). Гл. таксама Грамадзянская абарона, Засцярога ад зброі масавага знішчэння.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ВЕ́РБНІЦА,
вербная нядзеля, народная назва хрысц. свята з нагоды ўваходу Гасподняга ў Іерусалім. Адзначаецца ў апошнюю перад Вялікаднем нядзелю, да якой прымеркаваны абрад асвячэння вярбы (адсюль назва). У аснове свята евангельскае паданне пра Ісуса Хрыста, які перад прыняццем пакутніцкай смерці на крыжы прыйшоў у Іерусалім, дзе народ вітаў яго пальмавымі галінкамі. На Беларусі ў праваслаўных і католікаў ролю пальмавых галінак выконвае вярба. Яе ўпрыгожваюць каляровымі стужкамі, засушанымі кветкамі, травамі, каласкамі і інш. Пасля асвячэння вярба лічылася святыняй у хаце (разам з асвячонай на Вадохрышча вадой і грамнічнымі свечкамі). Бытуе павер’е, што вярба валодае магічнымі ўласцівасцямі, здольная адпужваць злых духаў, засцерагаць ад бяды і няшчасцяў; сяляне рабілі «вербнае прывітанне» — датыкаліся вярбой да дзяцей, хворых, адзін да аднаго, што павінна было надаць ім моцы і здароўя; гаспадары абыходзілі з вярбой будынкі для жывёлы, агарод, азімае поле. Вярбу давалі пастухам пры першым выгане жывёлы ў поле, з ёю заворвалі поле і інш. Каб спыніць хваробу, засцерагчы ад згубы, чалавека і жывёлу акурвалі вярбой (нярэдка разам з ядлоўцам).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
па́лец, -льца, мн. -льцы, -льцаў, м.
1. Адна з пяці рухомых канцавых частак кісці рукі, ступні нагі (у чалавека) або лапы (у жывёлы).
Безыменны палец.
2. У машынах, механізмах і пад.: замацаваная дэталь у выглядзе акруглага стрыжня (спец.).
Поршневы п.
◊
Праз пальцы глядзецьна каго-што (разм., неадабр.) — свядома не заўважаць каго-, што-н.; абыякава ставіцца да каго-, чаго-н.
Ведаць як свае пяць пальцаўкаго-што (разм.) — ведаць вельмі добра.
Пальцам паказвацьна каго-што (разм.) — указваць, звяртаць асобую ўвагу на каго-, што-н.
|| памянш.па́льчык, -а, мн. -і, -аў, м. (да 1 знач.).
|| прым.па́льцавы, -ая, -ае.
П. сустаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
во́лас, -а і -у, мн. валасы́, валасо́ў, м.
1. -а. Рагавое ніткападобнае ўтварэнне на скуры чалавека і жывёл (мн.ўжыв. таксама для абазначэння расліннасці ў чалавека).
Вырваць сівы в.
Кучаравыя валасы.
Схапіцца за валасы (перан.: пра адлюстраванне жаху, крайняга здзіўлення і пад.). Валасы рваць на сабе (надта злаваць, крыўдаваць на сябе). Да сівых валасоў (да старасці). В. у в. (вельмі падобныя). І на в. не заснуў (ніколькі не заснуў).
2. -у, зб. Расліннасць на целе жывёлы (ужыв. для розных тэхнічных мэт).
Конскі в.
|| памянш.валасо́к, -ска́, мн. -скі́, -ско́ў, м.
|| прым.валасяны́, -а́я, -о́е.
Валасяное покрыва.
В. матрац.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)