stress

[stres]

1.

n.

1) ціск, на́ціск, напо́р, стрэс -у m.

2) напру́жаньне; намага́ньне n.

3) на́ціск -у m.; зна́чаньне n.

4) Gram. на́ціск -у m.

2.

v.t.

1) рабіць ціск, націска́ць, напіра́ць; нату́жваць

2) Figur. падкрэ́сьліваць

3) ста́віць на́ціскі

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

пайкіласматы́чны

(ад гр. poikilos = розны, пераменлівы + osmos = ціск)

п-ыя жывёлы — жывёлы, якія маюць такі ж асматычны ціск вадкасцей унутранага асяроддзя, як і ў навакольнай вадзе (прасцейшыя, кольчатыя чэрві, малюскі, ігласкурыя); параўн. гомайасматычны.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

гіпертані́чны

(ад гіпертанія)

1) які мае павышаны ціск;

г. раствор — раствор, асматычны ціск якога вышэйшы, чым у клетках жывёльных і раслінных арганізмаў (параўн. гіпатанічны);

2) які мае адносіны да гіпертаніі 2 (г-ая хвароба).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

гомайасматы́чны

(ад гр homoios = падобны + асматычны)

які мае пастаянны ціск;

г-ыя жывёлы — водныя жывёлы, здольныя захоўваць прыблізна аднолькавы асматычны ціск крыві і тканкавай вадкасці, які не адпавядае асматычнаму ціску знешняга асяроддзя (параўн. пайкіласматычны).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

глаўко́ма

(гр. glaukoma = бяльмо)

хвароба вачэй, пры якой павышаецца ўнутраны ціск і зніжаецца зрок.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

п’еза-

(гр. piezo = цісну)

першая састаўная частка складаных слоў, якая выражае паняцці «ціск», «ціснуць».

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

parcie

н.

1. ціск, націск;

2. імкненне; рух;

3. мед. патугі

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Нагне́тка ’?’: Як‑бы з руты ды нагнетак / Букет велькі май уклаў (Цётка). Няясна, якая кветка маецца на ўвазе; фармальна слова вельмі падобна да польск. nogietek ’наготка’, сустракаецца і ў форме nogietka (Steffen. Słownik Warmiński. Wrocław, 1984), аднак не выключана, што гэта іншая расліна, лекавыя ўласцівасці якой могуць выкарыстоўвацца ў народнай медыцыне, напрыклад для лячэння навярэджванняў, параўн. тураўск. нагнёт ’ціск, прыгнёт’, чэрв. нагне́сці ’набіць’, воран. нагнётка ’мазоль’ і інш.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

апрэсі́н

(ад а- + лац. pressus = ціск)

лекавы прэпарат, які выкарыстоўваюць пры розных формах гіпертанічнай хваробы.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

бу́кса

(ням. Büchse)

металічная каробка з падшыпнікам, які перадае ціск вагона, паравоза на вось кола.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)