глядзе́льны, ‑ая, ‑ае.
1. Тое, што і аптычны. Глядзельнае шкло. Глядзельная труба.
2. Прызначаны для гледачоў (у 2 знач.). Глядзельная зала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дачы́рвана, прысл.
Да чырвонага колеру. Праз некалькі хвілін чыгунная печ гудзела на ўсю хату, а бляшаная труба распалілася аж дачырвана. Шашкоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ру́ля ’дула’ (ТСБМ, Ласт., Стан., Шымк. Собр.), ру́лька ’тс’ (ТС). Відаць, з ру́ра ’труба’ (гл.), параўн. ст.-бел. pypa, рула, руля ’труба’ з ст.-польск. rura, што ў сваю чаргу з с.-в.-ням. roere, rōre, с.-ням. rūre ’тс’ (Булыка, Запазыч., 289; Лекс. запаз., 93; Нававейскі, Zapożyczenia, 261). Сюды ж ру́ля ’трубка вытканага палатна’ (чэрв., Гіл.), ’труба (вадаправодная і інш.)’ (ашм., Стан.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Posáune
f -, -n муз. трамбо́н; труба́ арга́на
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Túthorn
n -(e)s, -hörner труба́, рог
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Zúflussrohr
n -(e)s, -e водаправо́дная труба́
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
luneta
ж. падзорная труба;
luneta astronomiczna — тэлескоп
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
ру́пар, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Труба канічнай формы, якая служыць для ўзмацнення гуку.
Гаварыць у р.
2. Рэпрадуктар у выглядзе такой трубы.
З рупара даносілася музыка.
3. перан., чаго. Распаўсюджвальнік чыіх-н. ідэй, поглядаў (кніжн.).
Р. чужых ідэй.
|| прым. ру́парны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
Ру́ра ’труба’ (Цых.), ру́рка ’цыліндрычная трубка’ (Нас.), ’трубка, люлька’ (Сцяшк.). Запазычана з польск. rura, rurka, што адпавядаюць сучаснаму нямецкаму Rohr або Röhre ’труба’ (Брукнер, 469). Сюды ж рурцэ́нґі ’разнавіднасць абцугоў’: рурцэнґамі можна трупку закруціць (нясвіж., Нар. словатв.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
зліўны́, ‑ая, ‑ое.
1. Зліты з розных пасудзін у адну (пра вадкасць). Зліўное малако.
2. Прызначаны для злівання чаго‑н. Зліўны жолаб. Зліўная труба.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)