спыні́цца, спыню́ся, спы́нішся, спы́ніцца; зак.
1. Перастаць рухацца, спыніць што-н. рабіць, устрымацца ад якога-н. дзеяння.
С. на паўдарозе.
Матор спыніўся.
Гэты чалавек не спыніцца ні перад чым (перан.: пойдзе на любыя ўчынкі).
2. Часова размясціцца, пасяліцца дзе-н.
С. ў гасцініцы.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пра развіццё, ход і пад.: прыпыніцца, перарвацца.
Работы па ўкладцы труб спыніліся.
4. на кім-чым. Пра погляд, увагу, думкі і пад.: затрымацца на кім-, чым-н.
Мой позірк спыніўся на сыне.
5. на кім-чым. Прыйсці да якога-н. рашэння, спыніць свой выбар на кім-, чым-н.
С. на выбары маладога кандыдата.
|| незак. спыня́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
замо́ўкнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; пр. замоўк, ‑ла; зак.
1. Спыніць гаворку, спевы, крык і пад.; змоўкнуць, замаўчаць. Лабановіч замоўк і задумаўся. Колас. — Афіцэр... — ціха шапнуў Міколку дзед і замоўк. Лынькоў. // Спыніць стральбу (пра агнястрэльную зброю). Гарматы замоўклі. □ Грымнуў выбух, і кулямёт замоўк. Курто. // Спыніць перапіску з кім‑н., пераехаць пісаць куды‑н., каму‑н. Не піша сястра, замоўкла.
2. Перастаць гучаць, раздавацца (пра гукі). Даўно адпелі на дварах дайніцы, Замоўклі крыкі, смех, абрыўкі слоў — Скрозь ціха, ціха... Спіць сяло. Лойка.
3. перан. Сціхнуць, замерці; перастаць адчувацца (пра пачуцці). А вось радасць, што цвіце над краем, у юнацкіх сэрцах не замоўкне. Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зве́ргнуць, -ну, -неш, -не; -ні́; -нуты; зак.
1. каго-што. Сілай пазбавіць улады, скінуць; знішчыць, спыніць існаванне чаго-н. (высок.).
З. цара.
З. самадзяржаўе.
2. каго і без дап. Нарадзіць заўчасна (пра жывёл; разм.).
Карова звергла.
|| незак. звярга́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. звяржэ́нне, -я, н. (да 1 знач.)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
адмежава́цца, -мяжу́юся, -мяжу́ешся, -мяжу́ецца; -мяжу́йся; зак.
1. Аддзяліцца мяжой ад каго-н.
2. перан. Заняць адасобленае ад каго-, чаго-н. становішча, спыніць зносіны з кім-н., выказаць нязгоду з чым-н.
А. ад такіх сяброў.
|| незак. адмяжо́ўвацца, -аюся, -аешся, -аецца; наз. адмяжо́ўванне, -я, н.
|| наз. адмежава́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
суня́ць, суніму́, суні́меш, суні́ме; сунімі́; су́няты; зак.
1. што. Супакоіць, спыніць.
С. слёзы.
С. кроў.
2. што. Стрымаць рух, праяўленне чаго-н.
С. каня.
С. натоўп.
3. каго (што). Угаманіць, прымусіць супакоіцца.
С. дзяцей.
4. перан., што. Аслабіць, прыглушыць якое-н. пачуццё.
С. гнеў.
|| незак. суніма́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
раздружы́цца, ‑дружуся, ‑дружышся, ‑дружыцца; зак.
Разм. Спыніць, перарваць сваю дружбу з кім‑н. // перан. Страціць прыхільнасць да чаго‑н., перастаць займацца чым‑н. Раздружыцца з кнігамі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
zaprzestać
зак. czego перастаць;
zaprzestać pracy — спыніць працу; перастаць працаваць
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
раззнаёміцца, ‑млюся, ‑мішся, ‑міцца; зак.
Разм.
1. Перарваць, спыніць знаёмства з кім‑н.
2. Перазнаёміцца з усімі, многімі, пашырыць круг знаёмых. Раззнаёміцца з суседзямі. Раззнаёміцца ў горадзе.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Суня́ць ’стрымаць, спыніць’ (ТСБМ, Некр. і Байк., Янк. 2, Сл. ПЗБ), ’уціхамірыць, супакоіць’ (Сержп. Прымхі), суня́цца ’спыніцца’, ’супакоіцца’ (ТСБМ, ТС, Сл. ПЗБ, Бяльк.; асіп., Буз.), суніма́ць ’супакойваць’ (Гарэц., ТС), суніма́цца ’спыняцца, супакойвацца’ (ТСБМ, Некр., Сержп. Прымхі). З прыст. су- і коранем *jęti, jьmu, гл. няць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
перакры́ць
1. (накрыць яшчэ раз) úmdecken vt, neu décken;
2. (спыніць цячэнне) ábdämmen vt, verspérren vt
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)