назбіра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак.
1. чаго і што. Сабраць за некалькі прыёмаў у нейкай колькасці.
Н. вядро ягад.
2. каго. Запрасіць сабрацца ў адно месца для арганізацыі чаго-н.
Н. народу.
3. чаго. Паступова збіраючы або адкладваючы, назапасіць значную колькасць чаго-н.
Н. грошай на кватэру.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
заме́сці, -мяту́, -мяце́ш, -мяце́; -мяцём, -мецяце́, -мяту́ць; замёў, -мяла́, -ло́; -мяці́; -ме́цены; зак.
1. што. Падмятаючы, сабраць у адно месца ці аддаліць убок.
З. смецце ў куток.
2. каго-што. Пакрываючы чым-н. сыпкім, закрыць, засыпаць.
Мяцеліца замяла дарогу.
З. сляды злачынства (перан.: утаіць).
|| незак. замята́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
збіць², саб’ю́, саб’е́ш, саб’е́; саб’ём, саб’яце́, саб’ю́ць; збіў, збіла; збі; збіты; зак.
1. што. Ударамі злучыць, саставіць.
З. скрынку з дошак.
2. што. Узбіваючы, узбоўтваючы, ператварыць у шчыльную масу.
З. масла.
3. каго-што. Сабраць разам, сагнаць у кучу (разм.).
З. кароў у кучу.
|| незак. збіва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
убра́ць, убяру́, убярэ́ш, убярэ́; убяро́м, убераце́, убяру́ць; -а́ў, -а́ла; убяры́; -а́ны; зак., што.
1. Сабраць ураджай сельскагаспадарчых культур.
У. буракі машынамі.
2. Надаць прыгожы выгляд, упрыгожыць.
У. залу кветкамі.
Іней убраў дрэвы (перан.).
|| незак. убіра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. убо́рка, -і, ДМ -рцы, ж. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
наскрэ́бці, ‑скрабу, ‑скрабеш, ‑скрабе; ‑скрабём, ‑скрабяце; пр. наскрбб, ‑скрэбла і ‑скрабла, ‑скрэбла і, ‑скрабло; зак., чаго.
1. Скрабучы, сабраць або набраць нейкую колькасць чаго‑н. Наскрэбці гарнец мукі. □ Міхась тым часам наскроб у траве жменю пяску і паказаў сябрам. Якімовіч.
2. Начысціць, скрабучы (пра моркву, буракі і пад.). Дзяўчына памыла пасуду, наскрэбла на снеданне бульбы. Пальчэўскі.
3. перан. Разм. З цяжкасцю сабраць, набраць. Сяк-так наскроб [Габрусь] грошай на рамы — зашкліць трэба. Шынклер.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
склі́каць, склі́чу, склі́чаш, склі́ча; зак., каго-што.
1. Паклікаць, запрасіць куды‑н. (усіх, многіх); паклікаўшы, сабраць дзе‑н. (усіх, многіх). З прычыны завяршэння будаўніцтва дома гаспадар наладзіў урачысты баль, склікаў шмат гасцей. Лынькоў.
2. Сабраць удзельнікаў (якога‑н. сходу, парады, калегіяльнага органа і пад.) для работы, дзейнасці. Склікаць канферэнцыю. □ Вярнуўшыся, Курловіч склікаў праўленне і ўсё калгаснае начальства. Дуброўскі. Пазнаёміўшыся са справаю, Сямён Пятровіч склікаў падрыхтоўчае пасяджэнне суда. Капусцін.
скліка́ць, ‑а́ю, ‑а́еш, ‑а́е.
Незак. да склі́каць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
накапі́ць, ‑каплю, ‑копіш, ‑копіць; зак., што і чаго.
Паступова сабраць, павялічыць у якой‑н. колькасці; назапасіць. Напаліць грошай. Накапіць вопыт. □ — Жадаю весела адпачыць і накапіць новых сіл, — сказаў.. [загадчык] на развітанне. Нядзведскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́правіцьII (падрыхтаваць, сабраць у дарогу) áusrüsten vt, áusstatten vt;
вы́правіць экспеды́цыю éine Expeditión áusrüsten
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
нарыхтава́ць, -ту́ю, -ту́еш, -ту́е; -ту́й; -тава́ны; зак.
1. чаго. Назапасіць у нейкай колькасці.
Н. сена на зіму.
2. што. Падрыхтаваць; прывесці ў гатоўнасць.
Н. гранаты.
3. каго-што. Сабраць, прыгатаваць усё патрэбнае (разм.).
Н. экспедыцыю.
|| незак. нарыхто́ўваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. нарыхто́ўка, -і, ДМ -то́ўцы, ж. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
вы́правіць², -праўлю, -правіш, -правіць; вы́праві; -праўлены; зак.
1. каго-што. Сабраць і правесці; адправіць.
В. дзяцей у школу.
В. экспедыцыю.
2. каго. Выправадзіць.
В. свавольнікаў з хаты.
3. каго-што. Паслаць, адправіць куды-н. з якой-н. мэтай.
В. да доктара.
В. камбайны ў поле.
|| незак. выпраўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)