тра́та ж.
1. (действие) тра́та, -ты ж.; (напрасная) марнава́нне, -ння ср. (чаго); см. тра́тить;
2. (издержки) тра́та, -ты ж., выда́ткі, -каў ед. нет, расхо́ды, -даў, ед. расхо́д, -ду м.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ДАГАВО́Р ПАСТА́ЎКІ,
пагадненне, у адпаведнасці з якім арганізацыя-пастаўшчык абавязваецца паставіць арганізацыі-пакупніку прадукцыю (тавары) ва ўстаноўлены тэрмін, па ўзгодненай цане і ў адпаведнасці з узгодненымі тэхн. патрабаваннямі. У дагаворы пастаўкі вызначаецца наменклатура (асартымент), колькасць і якасць прадукцыі (тавараў), тэрміны пастаўкі і цана, а ў доўгатэрміновым дагаворы па працяглых прамых гасп. сувязях — найменне, групавая наменклатура (асартымент) і колькасць прадукцыі, парадак і тэрмін узгаднення і прадастаўлення спецыфікацый. Пры адсутнасці гэтых умоў дагавор пастаўкі лічыцца незаключаным. За парушэнне абавязкаў дагавора пастаўкі плаціцца няўстойка (штраф, пеня) і кампенсуюцца страты (панесеныя расходы і неатрыманы прыбытак).
т. 5, с. 571
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
адчува́льны прям., перен. чувстви́тельный, ощути́тельный, ощути́мый; (заметный — ещё) осяза́емый;
а. ўдар — чувстви́тельный (ощути́тельный, ощути́мый) уда́р;
гэ́та ве́льмі ~ныя выда́ткі — э́то весьма́ чувстви́тельные (ощути́тельные, ощути́мые) расхо́ды;
~ныя вы́нікі дзе́йнасці — ощути́мые (осяза́емые) результа́ты де́ятельности
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
урэ́заць сов.
1. прям., перен. уре́зать;
у. крысо́ — уре́зать полу́;
у. расхо́ды — уре́зать расхо́ды;
2. вре́зать, вста́вить;
у. замо́к у дзве́ры — вре́зать (вста́вить) замо́к в дверь;
3. разг. наре́зать; отре́зать (немного);
у. хле́ба — отре́зать хлеба;
4. разг. (о музыке) гря́нуть;
у. по́льку — гря́нуть по́льку;
5. прост. (сделать или сказать что-л. неожиданное) отколо́ть;
6. прост. груб. сма́зать, уда́рить;
у. па тва́ры — сма́зать (уда́рить) по лицу́;
◊ у. шту́ку — отколо́ть но́мер; отмочи́ть шту́ку
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
перавы́сіць, ‑вышу, ‑высіш, ‑высіць; зак.
1. што. Перасягнуць які‑н. рубеж. Прадукцыя прамысловасці перавысіла даваенны ўзровень. □ Вада перавысіла плаціну і .. цякла цераз масток. Чорны. // Стаць большым за што‑н. Даходы перавысілі расходы. У воз тавараў перавысіў вываз. // Зрабіць больш, чым меркавалася, чым было прадугледжана. Перавысіць план. □ Прарыў у кавальскім цэху знішчылі. Нават перавысілі лічбы вытворчасці. Чорны.
2. што. Выйсці за вызначаныя або агульнапрынятыя нормы, межы чаго‑н. Перавысіць свае паўнамоцтвы. Перавысіць хуткасць руху.
3. каго. Выявіць перавагу над кім‑, чым‑н. Перавысіць усіх сваёй спрытнасцю.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
расхо́д, -ду м., в разн. знач. расхо́д;
р. боепрыпа́саў — расхо́д боеприпа́сов;
вы́весці су́му ў р. — вы́вести су́мму в расхо́д;
◊ спіса́ць у р. — списа́ть в расхо́д;
кішэ́нныя ~ды — карма́нные расхо́ды;
пусці́ць у р. — пусти́ть в расхо́д
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
кішэ́нь і кішэ́ня, -і, мн. -і, -ей і -яў, ж.
1. Частка адзення (штаноў, паліто, пінжака) у форме прышытага або ўшытага мяшочка для дробных рэчаў.
Сукенка з кішэнямі.
Ушыць кішэні.
2. Асобнае аддзяленне ў партфелі, чамадане і пад.
К. у гаспадарчай сумцы.
3. Паглыбленне, выемка (спец.).
К. тоўстай кішкі.
◊
Біць па кішэні — уводзіць у выдаткі.
За словам у кішэнь не лазіць — быць знаходлівым, дасціпным у размовах.
Класці сабе ў кішэнь — прысвойваць чужыя грошы.
Набіць кішэнь — нажыцца.
Не па кішэні каму — надта дорага.
Пустыя кішэні ў каго — няма грошай.
|| памянш. кішэ́нька, -і, ДМ -ньцы, мн. -і, -нек (да 1 і 2 знач.).
|| прым. кішэ́нны, -ая, -ае.
Кішэнныя грошы.
Кішэнныя расходы.
К. злодзей.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гро́шы, ‑ай, Д грашам, Т грашамі; адз. няма.
1. Металічныя або папяровыя знакі, якія служаць мерай вартасці пры куплі-продажы. Папяровыя грошы. Размяняць грошы. □ Праўда даражэй за грошы. З нар.
2. Сродкі, капітал. Адпусціць грошы на будаўніцтва школ. □ І пайшоў дзед па рынку хадзіць; ходзіць, па сваіх грашах тавар выглядае. Колас.
•••
Кішэнныя грошы — грошы на дробныя расходы.
Грошы не пахнуць — не мае значэння, якім чынам грошы атрыманы.
Грэбці грошы лапатай гл. грэбці.
Кідаць грошы на вецер гл. кідаць.
Ні за якія грошы — ні за што, ні пры якой умове.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
charge1 [tʃɑ:dʒ] n.
1. пла́та; цана́; выда́ткі, расхо́ды
2. абавя́зак; адка́знасць; апе́ка, апекава́нне; нагля́д;
be in charge of не́сці адка́знасць; адка́зваць (за што-н. або каго-н.)
3. гадава́нец; гадава́нка; выхава́нец; выхава́нка
4. абвінава́чанне;
arrest on a charge of murder/theft арыштава́ць па абвінава́чанні ў забо́йстве/крадзяжы́
5. ата́ка
6. зара́д
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
БЮДЖЭ́ТНАЕ АБСЛЕ́ДАВАННЕ,
выбарачнае статыст. вывучэнне сямейных бюджэтаў для атрымання звестак пра жыццёвы ўзровень розных сац. груп насельніцтва. Пры бюджэтным абследаванні выбіраюць розныя па матэрыяльнай забяспечанасці тыпы сем’яў (па іх згодзе) і сістэматычна абследуюць на працягу года ці некалькіх гадоў: робяць апытанні дарослых членаў, выкарыстоўваюць іх запісы пра свае даходы і расходы, а таксама некаторыя дакументы (разліковыя ведамасці, пенсіённыя кніжкі і г.д.). Потым з генеральнай сукупнасці сем’яў выбіраюць найб. тыповыя і атрымліваюць звесткі пра аб’ёмы і структуру даходаў і расходаў гэтых сем’яў у розных сац. групах. Першае на Беларусі абследаванне бюджэтаў рабочых і служачых праведзена ў 1921, бюджэтаў сялян — у 1922, пазней бюджэтнае абследаванне сталі сістэматычныя.
т. 3, с. 388
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)