Скандры́чыцца ‘памерці, здохнуць’ (Бяльк., Юрч. Вытв.), таксама сканды́чыць ‘звесці са свету, замарыць’, сканды́чыцца ‘кончыць жыццё ў муках’ (Нас.). Рус. смаг., бранск скандры́читься ‘акалець (памерці)’; параўн. таксама рус. пск., цвяр. кандрычить ‘біць’, смаг. ‘здзекавацца, мучыць’ (гл. кандрычка). Фасмер (3, 632) ставіць пытанне аб магчымай сувязі з кондрашка ‘апаплексічны ўдар’, якое, відаць, па прычыне табу ад уласнага імя Кондратий (Фасмер, 2, 310).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ко́кнуць ’памерці, забіцца’ (Сл. паўн.-зах.), ’ударыць, стукнуць’ (ТСБМ, Нар. сл.). Гл. койкнуць. Укр. кокнути, рус. кокнуть ’тс’. Да кока (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
héimgehen
* аддз. vi (s)
1) ісці́ [вярта́цца] дадо́му
2) паме́рці, скана́ць
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
вы́пруціцца, ‑пручуся, ‑пруцішся, ‑пруціцца; зак.
Разм.
1. Выпраміцца, напружыцца. Рыбіна выпруцілася і выскачыла з сеткі.
2. Груб. Памерці; здохнуць. — Найшла ў двор, каб ты выпруцілася, — крыкнула не сваім голасам на свінню дзяўчынка. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ *Памярэ́ча, помырэча ’мор; перан. злы, дакучлівы чалавек’ (Клім.). Дэрыват з суф. ‑эч‑а ад памерці < тегН (гл. мерці) (Сцяцко, Афікс. наз., 97).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Скапу́ціцца ‘памерці’ (ТСБМ, ТС, Варл.). Рус. калуж., маск. скапу́титься ‘нечакана і моцна захварэць’. Ад капут (гл.), што з ням. kaput ‘канец; смерць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
depart
[dɪˈpɑ:rt]
v.i.
1) ад’яжджа́ць, адыхо́дзіць; выхо́дзіць
to depart (from) — адхіля́цца (ад но́рмы)
2) паме́рці
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
zemrzeć
зак. (na co, od czego) памерці (ад чаго)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
зайсці́ся, зайду́ся, зо́йдзешся, зо́йдзецца; зайшо́ўся, -шла́ся, -ло́ся; зайдзі́ся; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Замерці, знямець, страціць адчувальнасць.
Пальцы зайшліся ад холаду.
Сэрца зайшлося ад страху.
2. Памерці (разм.).
З. ад голаду.
3. Пачаць нястрымана плакаць, смяяцца, кашляць і пад.
З. ад смеху.
Дзіця зайшлося ад плачу.
|| незак. захо́дзіцца, -джуся, -дзішся, -дзіцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
Ге́гнуць ’памерці; забіць’ (Сцяц.). Здаецца, гукапераймальнага паходжання Параўн. рус. ге́кнуть ’ударыць, упасці’, ги́гать ’шумець, запалохваць крыкам’, укр. гигнути ’шпурнуць, кінуць на зямлю; здохнуць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)