очеви́дно
1. нареч. відаво́чна, я́ўна; см. очеви́дный;
2. в знач. вводн. сл. віда́ць, відаво́чна, напэ́ўна;
3. безл., в знач. сказ. відаво́чна, віда́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
Ма́быць, майбы́ць, ма́йбуць, ма́будзь, ма́буць, ма́іць ’напэўна, мусіць’, ’відаць’ (Нас., ТСБМ, Шат., Касп., Бяльк., Растарг., Бір. дыс., Рам. Опыт, Мат. Гом., ТС). Укр. ма́буть ’тс’, майбу́ть, ма́біть, ма́бу́ти. Бел.-укр. ізалекса, якая паходзіць з мае быць (ESSJ, 2, 421).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ураджэ́нец, ‑нца, м.
Чалавек, які нарадзіўся ў якой‑н. мясцовасці, родам з якой‑н. краіны, горада і пад. Мікалай Міхайлавіч быў ураджэнцам Заходняй Беларусі, першыя гады яго маленства прайшлі пры панскім падняволлі. Хадкевіч. — Вы, напэўна, мясцовы ўраджэнец? — пытаюся я [у Высоцкага]. В. Вольскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
піць, п’ю, п’еш, п’е; п’ём, п’яце́, п’юць; піў, піла́, -ло́; пі; пі́ты; незак.
1. што і без дап. Глытаць вадкасць.
П. каву.
Хочацца п.
2. Тое ж пра віно, спіртныя напіткі.
П. за чыё-н. здароўе.
Пі — хоць заліся! (пра вялікую колькасць спіртных напіткаў; разм.).
3. Ужываць спіртное; п’янстваваць.
Муж не п’е і не курыць.
П. без просыпу.
◊
Як піць даць (разм.) — напэўна, абавязкова.
|| зак. вы́піць, -п’ю, -п’еш, -п’е; -і́ты (да 1 і 2 знач.).
|| наз. піццё, -я́, н. і пітво́, -а́, н. (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
Рэ́ся ’дурніца’ (Сцяц., Сцяшк. Сл.). Няясна. Напэўна, можна суаднесці з тураў. ра́ся, ро́ся ’персанаж гульні, падобнай да гульні ў квача’, у час гульні ра́сю цвеляць, дражняць. Таксама нельга выключыць уплыў расама́ха ’неахайная жанчына’ (Сл. рэг. лекс.; гл.). Параўн. яшчэ рус. ресо́ня ’неахайніца’ (перм.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ні́каць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Абл. Шукаючы каго‑, што‑н., заглядваць усюды. Больш за гадзіну калацілі.. [паліцыянты] хату: лазілі пад печ, шукалі на гарышчы, нікалі за засланку. Сабаленка. Напэўна [Андрэю Данілавічу] было не прывыкаць — лазіць самому па гаршках, нікаць па палічках, карацей кажучы, займацца самаабслугоўваннем. Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
павыла́зіць, ‑зіць; ‑зім, ‑зіце, ‑зяць; зак.
Вылезці — пра ўсіх, многіх або пра ўсё, многае. Дзеці павылазілі з рова. Валасы павылазілі. □ Загрымелі крэслы, і ўсе павылазілі з-за стала. Колас. На той раскарчованай зямлі напэўна павылазілі бярозкі і хвойкі. Чорны.
•••
Вочы павылазілі гл. вока.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падцэ́ліць, ‑цэлю, ‑цэліш, ‑цэліць; зак.
Разм.
1. Трапна папасці куды‑н., у якую‑н. цэль. [Тарэнта:] — Падцэляць жа вось неяк акурат у галаву. Калі б яшчэ раз давялося, дык бы напэўна ўжо ў лоб проста падцэлілі б. Галавач.
2. перан. Угадаць, улавіць зручны момант.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скарэ́й,
1. Выш. ст. да прысл. скора.
2. прысл. Ужываецца для супастаўлення ў сказах з параўнальным зваротам у значэнні: а) больш. Ён скарэй падобны на маці, чым на бацьку; б) лепш. Чым скарэй, тым лепш.
3. Скарэй за ўсё — напэўна, больш пэўна.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
му́сіць
1. (быць абавязаным зрабіць што-н) müssen*, sóllen*;
ты му́сіш гэ́та вы́канаць du musst das erfüllen;
2. у знач пабочн. слова (мабыць, напэўна) vielléicht; ánschéinend; wahrschéinlich
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)