1.часц. Утварае загадны лад дзеяслова са знач. загаду, неабходнасці, заахвочвання.
Н. працуюць.
Н. звіняць з расою косы.
2.часц. У спалучэнні з часціцай «бы» выражае дапушчэнне з адценнем пажадання магчымасці дзеяння, якое не адбылося.
Н. бы самі так папрацавалі.
3.часц. У сказах з дзеясловамі загаднага ладу ўзмацняе пажаданне (разм.).
Н. ты згары!
4.злуч. уступальны. Хоць; нягледзячы на тое, што.
Задача н. цяжкая, але выканальная.
◊
Няхай бог крые (мінуе, ратуе, бароніць) (разм.) — ужыв. як пажаданне пазбаўлення ад чаго-н. непрыемнага.
Няхай яго (яе, іх, цябе, вас) немач (разм.) — праклён са знач. «чорт яго (яе, іх, цябе, вас) бяры».
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
няха́й
1.частица пусть;
н. ву́чыцца, калі́ хо́ча — пусть у́чится, е́сли хо́чет;
н. адка́жа на пісьмо́ — пусть отве́тит на письмо́;
2.частица (при призыве, пожелании) да; чтоб;
3.союзуступ. пусть;
зада́ча н. ця́жкая, але выкана́льная — зада́ча пусть тру́дная, но выполни́мая;
◊ н. сабе́ — пусть себе́;
н. бу́дзе так — так и быть;
н. бу́дзе, што бу́дзе — будь что бу́дет;
н. яго́ галава́ не балі́ць — пусть он об э́том не беспоко́ится
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
полк, палка, м.
1. Самастойная вайсковая адзінка, якая звычайна ўваходзіць у склад дывізіі або брыгады. Стралковы полк. □ Задача ўзвода, як і ўсяго палка, была — заняць рэйхстаг...Хомчанка.Праходзяць за ротаю рота гвардзейскія нашы палкі.Аўрамчык.
2.перан.; чаго. Вялікая колькасць, мноства. [Камендант:] — За ім [Шэметам], відаць, полк падшыванцаў стаіць.Бажко.Стаяць палкі баравікоў; дрыжыць басок чмяліны.Вялюгін.
•••
Кавалергардскі полк — першы полк гвардзейскай цяжкай кавалерыі, які ахоўваў асоб царскай фаміліі.
У нашым палку прыбылогл. прыбыць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
problem1[ˈprɒbləm]n.
1. прабле́ма, пыта́нне;
the housing problem жыллёвае пыта́нне
2. прабле́ма, ця́жкасць;
solve a problem вы́рашыць прабле́му;
financial problems фіна́нсавыя прабле́мы
3.math.зада́ча
♦
have a problem with smth. мець прабле́му з чым-н.;
no probleminfml вядо́ма, безумо́ўна (у адказ на просьбу)
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
БЕЛАРУ́СКАЯ АКАДЭ́МІЯ ВЫЯЎЛЕ́НЧАГА МАСТА́ЦТВА
(БелАВМ),
грамадская арг-цыя мастакоў. Засн. ў 1995 у Мінску па ініцыятыве бел. жывапісцаў, графікаў, скульптараў і рэстаўратараў. Асн.задача — падтрымліваць развіццё выяўл. мастацтва і маладых творцаў. Кірункі дзейнасці: кансультацыйны, выставачны, пед.-выхаваўчы, навук.-даследчы. Першым прэзідэнтам абраны Ф.Янушкевіч. У склад акадэміі ўваходзяць 20 мастакоў, у тым ліку В.Альшэўскі, Г.Вашчанка, В.Шаранговіч, Л.Шчамялёў і інш.
Літ.:
Беларуская акадэмія выяўленчага мастацтва. Мн., 1996.
грамадская арг-цыя. Створана ў 1988 пад назвай «Дзеці вайны 1941—45 гг.». З 1992 сучасная назва. Асн.задача — сац. абарона былых малалетніх вязняў, пацярпелых у гады 2-й сусв. вайны ў канцлагерах Германіі і інш. краін. Уваходзіць у Міжнародны Саюз былых малалетніх вязняў фашызму. Мае аддзяленні ў раёнах і абласцях Рэспублікі Беларусь. Аб’ядноўвае каля 25 тыс.чал. (1996).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
асно́ўны1, ‑ая, ‑ае.
Найбольш важны, істотны, галоўны. Асноўны закон. Асноўная думка. Асноўныя сродкі вытворчасці. Асноўная задача. Асноўная спецыяльнасць./узнач.наз.асно́ўнае, ‑ага, н.Звераў рашыўся на самае асноўнае, што магло яго выручыць.Алешка.
•••
Асноўны капіталгл. капітал.
У асноўным — у агульных, істотных рысах, у галоўным.
асно́ўны2, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да асновы (у 5 знач.). Асноўныя ніткі.
асно́ўны3, ‑ая, ‑ае.
Які мае дачыненне да асновы (у 8 знач.). Асноўны вокісел. Асноўная соль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
по́ўнасцю, прысл.
1. У поўным складзе, у поўным аб’ёме. Перад жывёлаводамі стаіць задача так правесці зімоўку жывёлы, каб поўнасцю захаваць наяўнае пагалоўе, ні ў якім разе не дапусціць зніжэння прадуктыўнасці жывёлы.«Звязда».
2. Ва ўсіх адносінах, зусім, цалкам. Вось яна [машына] і вялізная, і хітрая,.. а ўсё ж такі яна поўнасцю падначалена .. [Міхасю].Брыль.Гэтыя думкі і гэтае адчуванне апошнімі звеннямі ўзварухнуліся ў Сцёпкавым сэрцы і заступілі поўнасцю месца другім думкам і другому пачуццю.Колас.
•••
Цалкам і поўнасцюгл. цалкам.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Exémpel
n -s, -
1) пры́клад
2) матэм.зада́ча
ein ~ líefern — служы́ць пры́кладам
zum ~ — да пры́кладу, напры́клад
ein ~ an (D) néhmen* — браць пры́клад з чаго́-н.
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
АГРАМЕТЭАРАЛАГІ́ЧНАЯ СТА́НЦЫЯ.
Вядзе сістэматычныя назіранні за надвор’ем, даследуе развіццё асн.с.-г. культур, стан глебы і інш. па спец. праграмах. Асн.задача — забеспячэнне сельскай гаспадаркі аграметэаралагічнымі прагнозамі і звесткамі. Вывучаюцца аграгідралагічныя ўласцівасці і водны баланс глебы, мікракліматычныя асаблівасці палёў і фактары, якія ўплываюць на ўраджайнасць с.-г. культур; вядуцца феналагічныя назіранні і інш. На Беларусі аграметэаралагічныя станцыі ў Васілевічах (Рэчыцкі р-н), Ваўкавыску, Горках, Самахвалавічах (Мінскі р-н), Шаркоўшчыне (1995).