нішто​1 займеннік

  1. Ні адзін прадмет, ніякая з’ява, ніякая справа.

    • Яго н. не цікавіць.

  2. нішто, за ні што, нічым, н. Пра каго-, што-н., хто (што) нічога сабой не ўяўляе, не мае ніякай цаны.

    • Ператварыцца ў н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

падлеглы, ‑ая, ‑ае.

Кніжн.

1. Які адносіцца да ліку асоб, аб’ектаў, з’яў, на якія распаўсюджваецца што‑н. абавязковае, прымусовае. Мяшчанства — з’ява, падлеглая вынішчэнню. Лужанін.

2. Падуладны, падначалены.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Прадме́т ’канкрэтная матэрыяльная з’ява, рэч’, ’з’ява рэчаіснасці’, ’вучэбная дысцыпліна’ (ТСБМ). Праз рус. предмет ’тс’ з польск. przedmiot ’тс’, якое ў сваю чаргу калькіруе лац. objectum: паводле Векслера (Гіст., 151), непасрэднае запазычанне з польскай. Можна дапусціць абодва шляхі запазычання, пра што, мажліва, сведчыць розны націск і адрозненні ў семантыцы, параўн. пре́дміт ’прадмет’ і прідме́т, прядме́т ’рэч, прадмет’ (Бяльк.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

паслядзеянне, ‑я, н.

Спец. З’ява, якая заключаецца ў тым, што ўздзеянне чаго‑н. выяўляецца не толькі ў момант прымянення, але і ў наступных стадыях. Магнітнае паслядзеянне. Паслядзеянне ўгнаенняў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адгалінаванне назоўнік | ніякі род

  1. гл. адгалінавацца, -ваць.

  2. Бакавы адростак, галіна.

    • Таполя дае шмат адгалінаванняў.

  3. Частка дарогі, ракі і пад., якая адыходзіць убок.

    • А. арашальнага канала.

  4. пераноснае значэнне: З’ява, што ўяўляе сабой частку чаго-н. асноўнага, галоўнага.

    • Розныя адгалінаванні сектанцтва.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

што-небудзь, чаго-небудзь і пад. (гл. што 1), займ. неазначальны.

Які‑н. прадмет, з’ява і пад. з шэрага падобных або ўсё роўна які прадмет, з’ява і пад. [Лена] заўсёды што-небудзь прывозіла .. [Андрэю] з дарогі. Скрыган. І вось, бывала, калі ён [Цімошка] гнаў каровак на пашу, то Кустрэй .. кожны раз што-небудзь скажа яму. Колас. [Гаспадар:] «Але і я не без галавы. Што-небудзь і я кумекаю. Не лыкам шыты». Мележ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

заканамерны, ‑ая, ‑ае.

Які выцякае з аб’ектыўных законаў; невыпадковы, прычынна абумоўлены. Заканамерная з’ява. ▪ Камунізм — не выдумка летуценнікаў, а заканамерны вынік грамадскай гісторыі, падрыхтаваны ўсім ходам развіцця капіталізму. Лушчыцкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ненармальнасць, ‑і, ж.

1. Уласцівасць і стан ненармальнага; адхіленне ад нормы.

2. Ненармальная з’ява. [Кісель:] — Дык я пытаюся ў вас, да якога часу ў нас будуць прадаўжацца такія ненармальнасці. Паслядовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Гало́бля ’аглобля’ (Сцяшк. МГ). Метатэзай гукаў з агло́бля (гл.). Падобная з’ява назіраецца і ў іншых мовах. Параўн. укр. дыял. голо́бля ’тс’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Мызг ’мозг’ (Дразд.), Мыэок ’тс’ (кам., КЭС). Да мозг (гл.). Пераход о (у закрытых складах) > ы — характэрная з’ява некаторых палескіх гаворак.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)