2.чаго, дачаго. Моцнае жаданне чаго‑н. Відаць, у гэтага чалавека жалезная самадысцыпліна, велізарная прага да жыцця.М. Ткачоў.Прага помсты за спаленыя вёскі і смерць блізкіх падвоіла рады партызан.Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
breathe
[bri:ð]1.
v.i.
1) ды́хаць
2) перадыхну́ць, адсапсьці́ся, адпачы́ць
At last there is time to breathe — Нарэ́шце знайшо́ўся час перадыхну́ць
3) лёгка дзьмуць, ве́яць (пра ве́цер)
4) жыць, быць жывы́м
2.
v.t.
1) удыха́ць, ды́хаць
to breathe poisonous fumes — удыха́ць атру́тныя выпарэ́ньні
2) дава́ць адпачы́ць
The rider breathed his horse — Ко́ньнік даў адпачы́ць каню́
3) шапта́ць; каза́ць
not to breathe a word — не прагавары́цца ні сло́вам, ня пі́скнуць ні сло́ва, трыма́ць у сакрэ́це
4) перадава́ць; ды́хацьчым
5) Figur. удыха́ць, натхня́ць
to breathe new life into an organization — ажыві́ць арганіза́цыю
•
- breathe a vein
- breathe easy
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
зло́ба злосць, род. зло́сці ж.;
◊
бе́шеная зло́ба лю́тая злосць, шалёная злосць;
дыша́ть зло́бой(на кого)ды́хаць зло́сцю (на каго);
зло́ба дня зло́ба дня;
по зло́бе па зло́сці;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
засмя́гнуцьізасма́гнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.
1. Звяць, засохнуць ад недахопу вільгаці. — Дзякаваць богу, дачакаліся, а то ж усё засмягла, лён аж пакруціўся, — радавалася гаспадыня першаму чэрвеньскаму дажджу.Грахоўскі.
2. Высахнуць, перасохнуць (пра губы, рот). [Хвошч] цяжка, з надрывам соп.., бо не было як дыхаць — у роце ўсё засмягла.Лупсякоў.Засмаглі вусны, і запёкся рот.Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Захлупіцца ’захлынацца’ (Янк. II). Рус.захлупить ’закрываць’, захлупаться ’заблытацца’, славен.zahlúpniti ’задыхнуцца (парай)’, балг.захлупям, захлупвам ’накрыць, закрыць’. Параўн. славац.zachlipnať ’захлынацца’. Наўрад ці выклікае сумненні сувязь з захлынацца, хлынуць. Не абгрунтоўваецца семантычна сувязь з хлупы ’пахілы’ (гл.). Параўн. славен.hlûp ’пара, смурод’, hlópati ’дыхаць з цяжкасцю’. Няясна.
Пачаць ізноў спакойна і роўна дыхаць (пасля бегу, хады і пад.). — Не спяшайся так, кабеціна, — сунімаў .. [маці] Адам, пакашліваючы, — здыхацца не магу я...Якімовіч./ Пра хворага. Чалавек цяжка захварэў. Нешта падперла пад бакі, сціснула грудзі, твар увесь смыліць, як бы полымем збоку хто яго пячэ, і ніяк не здыхацца, і гаварыць нельга.Ермаловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
суш, ‑ы, ж.
1. Сухая, без дажджоў пагода; засушлівы час; засуха. У сёлетнюю суш варта толькі іскру здзьмухнуць з папяросы, як ад шкоды не абярэшся.Пташнікаў.Гэтае месца на Капыльскай вуліцы славілася яшчэ і тым, што тут .. нават у самую суш красавалася велізарная лужына.С. Александровіч.
2. Што‑н. пазбаўленае вільгаці, сухое. Калісь і тут гарэла суш, Куды рабіць — і дыхаць цяжка!Лужанін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Спаць ‘знаходзіцца ў стане сну, спячкі’ (ТСБМ, Ласт., Некр. і Байк., Бяльк.; ашм., Стан.; Сл. ПЗБ, ТС). Параўн. укр.спа́ти, рус.спать, стараж.-рус.спати, польск.spać, в.-луж.spać, н.-луж.spaś, чэш.spat, славац.spať, серб.-харв.спа̏ти, славен.spáti, балг.спя́, макед.спие, ст.-слав.съпати. Прасл.*sъpati (ад *sъ(p)nъ ‘сон’), роднаснае ст.-інд.svápiti, svápati ‘ён спіць’, англ.-сакс.svefan ‘спаць’, ст.-ісл.sofa ‘тс’, лац.sōpiō ‘усыпляць’; гл. Фасмер 3, 732–733 з літ-рай; Глухак, 571. Гл. таксама Борысь (568), які славянскае слова і роднасныя ўзводзіць да і.-е. кораня *su̯ep‑/*sūp‑ ‘спаць’. Гл. таксама сопці, сапці; паводле Сноя (SR, 36, 1, 107), значэнні ‘спаць’ і ‘дыхаць, сапці’ развіліся ў корані і.-е.*su̯ep‑ вельмі даўно, бо ў праславянскі перыяд матывацыя ‘дыхаць’ > ‘спаць’ не была ўжо актуальнай.