парушэнне памяці, пры якім падзеі, што адбываюцца ў дадзены момант, здаюцца ўжо некалі перажытымі; выступае ў разнавіднасцях канфабуляцыя, крыптамнезія, псеўдарэмінісцэнцыя, рэдуплікацыя (параўн.амнезія).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
пака́зчык, ‑а, м.
1. Прыкмета, сведчанне чаго‑н. Валоданне замежнымі мовамі ў сярэдневяковай Беларусі лічылася паказчыкам высокай культуры і адукаванасці.Жураўскі.
2.звычайнамн. (пака́зчыкі, ‑аў). Звесткі, атрыманыя ў ходзе якога‑н. дзеяння, працэсу, паводле якіх можна меркаваць аб яго выніках. Высокія паказчыкі. □ Каля дзвярэй вісіць дошка з паказчыкамі выканання плана.В. Вольскі.
3. У матэматыцы — лічба або літара, якая паказвае ступень, у якую ўзводзіцца дадзены лік або выраз.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гаматэ́цыя
(ад гама- + гр. thetos = размешчаны)
мат. пераўтварэнне, пры якім кожнаму пункту плоскасці адпавядае іншы пункт, што ляжыць на прамой, якая злучае дадзены пункт з якім-н. фіксаваным пунктам (цэнтрам гаматэцыі).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
даміна́нта
(фр. dominante, ад лац. dominans, -ntis = пануючы)
1) галоўная ідэя, асноўная прымета або важнейшая састаўная частка чаго-н.;
2) тое, што з’яўляецца найбольш істотным у дадзены момант, у пэўнай сітуацыі (напр. дамінанты грамадскага жыцця).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
gegében
1.
part IIад gében
*
2.
aда́дзены; гэ́ты
die ~en Bedíngungen — абста́віны, які́я [што] скла́ліся
im ~en Áugenblick — у цяпе́рашнім ча́се
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
foundation
[faʊnˈdeɪʃən]
n.
1) фунда́мэнт -а m.; падму́рак -ка m.
2) абгрунтава́ньне n.; падста́ва f.
3) заснава́ньне n.
4) арганіза́цыя, устано́ва, фунда́цыя f.
5) фонд, да́дзены на ўстано́ву
foundation garments — жано́чыя гарсэ́ты, паясы́
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
ГАРМАНІ́ЧНЫЯ ВАГА́ННІ,
перыядычныя змены фіз. велічыні паводле сінусаідальнага закону. Аналітычна апісваюць залежнасцю x = A sin(ωt+φ0) або x = A cos(ωt+φ0), дзе x — значэнне фіз. велічыні ў дадзены момант часу t, A — амплітуда, ωt+φ0 — фаза, ω — цыклічная частата, φ0 — пач. фаза. Графічна адлюстроўваюцца сінусоідай. Ваганні многіх фіз. сістэм блізкія да гарманічных ваганняў, а любое складанае ваганне можна выявіць як сукупнасць гарманічных ваганняў у выглядзе Фур’е шэрагу (гл.Гарманічны аналіз, Ангарманічныя ваганні, Абертон).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
present2[ˈpreznt]adj.
1. суча́сны, цяпе́рашні; да́дзены;
present and past цяпе́рашні і міну́лы;
at the present time у цяпе́рашні час;
his present address яго́ цяпе́рашні а́драс;
in the present case у да́дзеным вы́падку;
2. прысу́тны
3.ling. цяпе́рашні;
the present tense цяпе́рашні час
♦
all present and correctBrE усё ў пара́дку
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Ту́праш ’зараз, у дадзены момант, неадкладна’ (ваўк., Бел. дыял. 3). Рэдкая паралель да ст.-слав.топрьво ‘ў першы раз, толькі што’ (СССл.), параўн. рус.ту́порва ‘тады’, якое Фасмер (4, 122) выводзіць са спалучэння (в) ту пору + часціца ‑ва. Бліжэй да беларускага слова рус.дыял.вту́порож ‘тады’ са стратай ненаціскнога галоснага ў канцы слова і далучэннем партыкулы ‑ж (Анікін, РЭС, 9, 81), гл. ж, жа. Не выключае, што слова працягвае архаічную форму *топрь(во)ж(е) са спрашчэннем канца спалучэння і пераходам о > у пад націскам перад п, параўн. рус.дыял.вту́перь ‘цяпер’ (Анікін, РЭС, 9, 96); зыходныя формы то і н. р. прьво, пьрво, гл. первы, тапер.