Апеля́цыя, апеляваць. Як і ўкр. апеляція запазычана ў XVI ст. праз польскую з лацінскай ’мовы (Паўтарак, Бел. лекс., 134; Папова, Дасл. бел.-рус., 53; Гіст. мовы, 1, 249, 253; Шакун, Гісторыя, 97; Курс суч., 172; Вясноў, Бел. лекс., 34; Гіст. лекс., 109). Рус. апелляция ў Пятроўскую эпоху з польскай (Фасмер, 1, 81), апелли́ровать у XVIII ст. з ням. (Шанскі, 1, А, 124). Наўрад ці гэты тэрмін быў забыты (як лічыць Шакун, Гісторыя, 300) і з’явіўся як новае слова ў XIX ст. (як лічыць Крукоўскі, Уплыў 76; Гіст. мовы, 2, 107; Гіст. лекс., 233).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ле́тапіс, ‑у, м.

Пагадовы запіс гістарычных падзей у старажытныя часы; кніга з такімі запісамі. Ноўгарадскі летапіс. Летапіс Аўраамкі. // перан.; чаго. Паслядоўны запіс якіх‑н. падзей; хроніка, гісторыя чаго‑н. Летапіс ваеннай славы.

•••

Жывы летапіс — пра таго, хто добра памятае ўсе сучасныя яму падзеі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Саке́ра ’сякера’ (Сцяшк., Мат. Гом., Нар. лекс., Скарбы., Янк.), сокіера ’тс’ (Бес.). Дыял. варыянт прасл. *sokyra (Варбат, Этимология–1974, 42). Далей гл. сякера. Аб разбурэнні проціпастаўлення с — сʼ у беларускай мове гл. Чэкман, Гісторыя, 115 і наст.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

queer​2 [kwɪə] adj.

1. dated дзі́ўны, незвыча́йны, дзівакава́ты, нязвы́клы;

a queer act дзі́ўны ўчы́нак;

What a queer story! Якая незвычайная гісторыя!

2. slang гомасексуа́льны

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

Wéltgeschichte

f - сусве́тная гісто́рыя

◊ da hört doch die ~ auf! — разм. ≅ гэ́та ўжо́ зана́дта!

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

заціка́віць, ‑каўлю, ‑кавіш, ‑кавіць; зак., каго-што.

1. Абудзіць у кім‑н. цікавасць, прыцягнуць чыю‑н. увагу. І што асабліва зацікавіла дзеда Талаша, дык гэта паведамленне аб Саўку і яго фальшывым партызанстве. Колас. Загадкавая гісторыя зацікавіла ўвесь клас. Хомчанка.

2. Заахвоціць матэрыяльна, практычнымі выгодамі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

фундамента́льны, ‑ая, ‑ае.

1. Трывалы, моцны, вялікі. Фундаментальнае збудаванне. // перан. Грунтоўны, глыбокі па зместу. Фундаментальны твор. □ «Гісторыя беларускай савецкай літаратуры» .. задумана як фундаментальная абагульняючая праца. «Полымя».

2. Асноўны, галоўны. Фундаментальная бібліятэка.

•••

Фундаментальныя даследаванні — тэарэтычныя працы, якія вывучаюць глыбінныя заканамернасці развіцця прыроды, грамадства і мыслення.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

anegdota

ж. анекдот, показка; жыццёвая гісторыя, байка; жарт;

śmieszna anegdota — смешная показка

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

okrzyczany

okrzyczan|y

нашумелы; які карыстаецца гучнай славай; гучны;

~a historia — гучная гісторыя

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

annals

[ˈænəlz]

n., pl.

1) ле́тапіс -у m., хро́ніка f.

2) гісто́рыя f., гістары́чны гадаві́к, гадавікі́

3) за́пісы pl., апавяда́ньне n.

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)