(фр. pornographie, ад гр. pornos = распуснік + grapho = пішу)
груба натуралістычнае адлюстраванне палавога жыцця ў літаратуры, выяўленчым мастацтве, тэатры, кіно, фатаграфіі, а таксама творы з такім зместам.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
гы́ркаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
1. Адрывіста і пагрозна вурчаць (звычайна пра сабак). Джэк адным скокам дагнаў.. [камень] і гыркаў, ляскаючы зубамі.Крапіва.
2.Разм.Груба і зласліва гаварыць, адказваць каму‑н.; пакрыкваць. Здаецца, што хлопцы злыя і раздражнёныя: гыркаюць адзін на аднаго, кашляюць, чхаюць, шморгаюць насамі.Карпюк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гразь, -і́, ж.
1. Размяклая ад вады глеба.
На агародзе г.
2. Бруд, нечыстоты.
На падлозе г.
3.перан. Пра амаральнасць, нячэснасць, што-н. ганебнае, нізкае.
◊
Змяшаць з граззюкаго (разм., неадабр.) — груба аблаяць, зняважыць, зняславіць.
Не ўдарыць тварам у гразь (разм., адабр.) — паказаць сябе як найлепш.
Як гразічаго (разм.) — вельмі многа.
Грыбоў сёлета як гразі.
|| прым.гра́зевы, -ая, -ае (да 1 знач.).
Г. паток.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
хуліга́ніць, ‑ню, ‑ніш, ‑ніць; незак.
Груба парушаць грамадскі парадак; займацца хуліганствам. [Дырэктар:] — Учора ўночы, пасля вашай нарады, некалькі студэнтаў хуліганіла, не давала спаць выкладчыкам: набралі лыжы і з’язджалі з трэцяга паверха па сходах.Карпюк.// Дзёрзка свавольнічаць. Вам усё бясплатна і ўволю. Вы... вы дармаеды! Вось! І яшчэ хуліганіце.Нядзведскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
rúppig
1.a
1) абарва́ны, пацёрты, абле́злы
2) гру́бы, ха́мскі
2.advгру́ба, па-ха́мску
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Зі́каць ’груба пакрыкваць’ (слонім., клец., Жыв. сл.). Рус.дыял.зыкать ’крычаць’, ’бегаць ад укусаў’ (ад зык1 ’рэзкі гук’ і зык2 ’авадзень’ > ’непакой ад аваднёў’), зи́кать ’бегаць ад укусаў’, укр.зикати ’крычаць’. Зікаць, відаць, кантамінацыя не поўнасцю зафіксаваных у бел. мове форм і значэнняў, адпаведных рус.: зыкаць дало значэнне ’крычаць’, а зікаць — форму. Параўн. зыкацца.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Разо́ўка ’мука грубага памолу’ (Сл. ПЗБ), ’мука з абдзіранага зерня’ (Сцяшк.), ’сорт пшанічнай мукі’ (Ян.), разо́вы ’буйна змолаты’ (Сл. ПЗБ), укр.разо́вка ’груба змолатая мука’, разо́ви́й ’хлеб з мукі грубага памолу’, польск.razować ’малоць збожжа на муку’, razowy ’адзін раз змолатая мука’, ’хлеб з разовай мукі’. Ад раз ’адзін’, паколькі разовай называлі муку, якую малолі толькі адзін раз.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тклі́вы ’з’едлівы, абразлівы’, ’уразлівы, чуллівы’ (Нас.), ’з’едлівы, зняважлівы, прыкрыў ’далікатны (пра пытанне і пад.)’ (Байк. і Некр.), ’сентыментальны, кранальны’ (Ласт.), тклі́ва ’груба, абразліва, з’едліва’ (Нас.). Рус.дыял.тли́вой, тли́вкой ’чуллівы, раздражняльны’, польск.tkliwy ’чуллівы’, чэш.tklivý ’чуллівы, жалобны, сумны’, славац.tklivý ’тс’. Вытворнае ад ткаць2 (гл.) з суф. ‑лів‑ (< тъкливъ, гл. Фасмер, 4, 65; Борысь, 633).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
уціска́ць1, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак.да уціснуць.
уціска́ць2, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., каго.
Груба абмяжоўваць свабоду, правы каго‑н.; прыгнятаць. [Тапурыя:] — Я вольны марак і просты чалавек і не змагу я жыць у срэбры і золаце. Я люблю князёўну Ніну, але я не магу жыць так, як вы, і ўціскаць народ.Самуйлёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)