угняздзі́цца, -язджу́ся, -е́здзішся, -е́здзіцца; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Звіць сабе гняздо (пра птушак).
2. Зручна размясціцца, асталявацца дзе-н., звычайна на невялікай прасторы (разм.).
У. на печы.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Моцна ўкараніцца дзе-н., у чым-н. (пра абстрактныя паняцці).
Угняздзілася такая думка.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
bociani
буславы; бусліны;
~e gniazdo — буслава (буслінае) гняздо; буслянка
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
іх,
1. гл. яны.
2. У значэнні прыналежнага займенніка: які належыць ім; іхні. Шчабечуць песню сваю мітуслівыя ластаўкі: над акном іх гняздо. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
*Сакарына, сокоры́на ’ясакар’ (Бес.), сакары́ ’ясакары’ (Скарбы), сакары́на ’буслава гняздо’ (Сцяшк. Сл.). Укр. сокори́на ’ясакар’, польск. sokora ’чорны топаль, ясакар’ з усходнеславянскіх (Брукнер, 506). З ясакар з адпадзеннем пратэзы і суф. ‑ina. Выклікае сумненне значэнне ’буслава гняздо’. Мабыць, ’сакарына з гняздом бусла’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Матля́х ’асінае вісячае гняздо’ (шчуч., Сл. ПЗБ). Аддзеяслоўнае ўтварэнне. Да матла́ць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
горст
(ням. Horst = гняздо)
участак зямной кары, абмежаваны тэктанічнымі разрывамі і крыху прыўзняты над суседнімі ўчасткамі, якія аселі (параўн. грабен).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
nestle
[ˈnesəl]
v.
1) уту́льна, выго́дна ўла́дзіцца або́ се́сьці
2) тулі́цца, мясьці́цца
3) прытулі́ць (-ца)
to nestle up to one’s mother — прытулі́цца да ма́ці
4)
а) гнязьдзі́цца, мець гняздо́
б) будава́ць, віць гняздо́
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
заклеката́ць, ‑клекачу, ‑клякочаш, ‑клякоча; зак.
Пачаць клекатаць. // Праклекатаць. [Бусліха] апусцілася на гняздо, закрануўшы крылом бусла. Бусел злёгку заклекатаў, відаць, напомніў пра асцярожнасць і адсунуўся на самы край. Пальчэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Гайно́ ’бярлога, логава’ (БРС, Шат., Бяльк., Мат. Гом., 3, Шатал.); ’бярлог’ (Яшк., Касп., Грыг., Мядзв.), таксама ’гняздо’ (Мат. Гом., 3), га́йна ’логава, беспарадак’ (Янк. III). Укр. гайно́ ’гной, кал; падсцілка з саломы для жывёлы; бярлога; беспарадак’, рус. га́йно́ ’гняздо, логава звера; гняздо птушкі; сабачая будка, палатка; хлеў; падсцілка для свіней і да т. п’. Няма ў слоўніках Слаўскага і Фасмера. Рудніцкі (531) хоча бачыць тут эўфемізм для зыходнага слова *govьno. Няпэўна. Невядома, ці ёсць нейкая сувязь з чэш. hejno, славац. hajno, польск. дыял. gajno ’стада авечак, сагнаных разам’ (аб гэтых словах гл. Махэк₂, 164).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ла́стаўка, -і, ДМ -таўцы, мн. -і, -тавак, ж.
1. Пералётная птушка атрада вераб’іных з вузкімі вострымі крыламі, вёрткая і хуткая ў палёце.
Берагавая л.
Белагрудая л.
2. Гімнастычная фігура, пры якой пастава цела нагадвае птушку ў палёце.
3. Ласкавы зварот да асоб жаночага полу.
◊
Першая ластаўка — пра першыя прыкметы з’яўлення чаго-н.
|| прым. ла́стаўчын, -а (да 1 знач.).
Ластаўчына гняздо.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)