узя́ць, вазьму, возьмеш, возьме; пр. узяў, узяла, ‑ло; заг. вазьмі; зак.
1. Зак. да браць.
2. заг. і інф. (часта ў спалучэнні з часціцамі «хоць», «хоць бы»). Ужываецца пры ўказанні на тое, што патрабуе пільнага разгляду: спыніць увагу, разгледзець як прыклад.
•••
Узяць на каравул — аддаць пашану асобым ружэйным прыёмам.
Дзіва ўзяло каго гл. дзіва.
Завідкі ўзялі гл. завідкі.
Наша (ваша, іх) узяло (возьме) — тое, што і наша (ваша, іх) бярэ (гл. браць).
Ні ўцяць ні ўзяць гл. уцяць.
Узяць быка за рогі — тое, што і браць быка за рогі (гл. браць).
Узяць верх над кім — тое, што і браць верх над кім (гл. браць).
Узяць волю над кім — тое, што і браць волю над кім (гл. браць).
Узяць голымі рукамі — тое, што і браць голымі рукамі (гл. браць).
Узяць грэх на душу — тое, што і браць грэх на душу (гл. браць).
Узяць за аснову — узяць як галоўнае што‑н.
Узяць за горла (за глотку, жабры) — тое, што і браць за горла (за глотку, жабры) (гл. браць).
Узяць за душу — тое, што і браць за душу (гл. браць).
Узяць за жывое — тое, што і браць за жывое (гл. браць).
Узяць за каўнер (за карак) — тое, што і браць за каўнер (за карак) (гл. браць).
Узяць за правіла — зрабіць сваім правілам.
Узяць за сэрца — тое, што і браць за сэрца (гл. браць).
Узяць з бою (боем) — тое, што і браць з бою (боем) (гл. браць).
Узяць зморам; узяць на змор — тое, што і браць зморам (гл. браць).
Узяць лейцы ў рукі — сканцэнтраваць у сваіх руках уладу, кіраўніцтва.
Узяць (займець, паняць) моду — займець прывычку, звычай.
Узяць на абардаж — тое, што і браць па абардаж (гл. браць).
Узяць на буксір — тое, што і браць на буксір (гл. браць).
Узяць на веру што — тое, што і браць на веру што (гл. браць).
Узяць на вока каго — прыкмеціць каго‑н. і назіраць за кім‑н.
Узяць (купіць) на выплат — узяць (купіць) што‑н. у растэрміноўку з платай часткамі.
Узяць нагу — пайсці ў нагу.
Узяць на заметку (на карандаш) — тое, што і браць на заметку (на карандаш) (гл. браць).
Узяць на мушку (на прыцэл) — тое, што і браць на мушку (на прыцэл) (гл. браць).
Узяць напрамак (кірунак) — тое, што і браць напрамак (кірунак) (гл. браць).
Узяць на сябе што — тое, што і браць на сябе што (гл. браць).
Узяць (браць) пад абстрэл — пачаць рэзка крытыкаваць.
Узяць пад варту (стражу) — арыштаваць.
Узяць пад казырок — тое, што і браць пад казырок (гл. браць).
Узяць пад каравул — тое, што і браць пад каравул (гл. браць).
Узяць пад увагу — тое, што і браць пад увагу (гл. браць).
Узяць прыклад — тое, што і браць прыклад (гл. браць).
Узяць сваё — тое, што і браць сваё (гл. браць).
Узяць след — тое, што і браць след (гл. браць).
Узяць слова — тое, што і браць слова (гл. браць).
Узяць слова з каго — тое, што і браць слова з каго (гл. браць).
Узяць слова назад — тое, што і браць слова назад (гл. браць).
Узяць сябе ў рукі — тое, што і браць сябе ў рукі (гл. браць).
Узяць у абарот — тое, што і браць у абарот (гл. браць).
Узяць у абцугі каго — стварыць каму‑н. абставіны, становішча безвыходнасці.
Узяць у галаву што — тое, што і браць у галаву што (гл. браць).
Узяць у лоб — тое, што і браць у лоб (гл. браць).
Узяць (схапіць) упол каго — схапіць у ахапак каго‑н.
Узяць у разлік — тое, што і браць у разлік (гл. браць).
Узяць у толк — зразумець, уясніць што‑н.
Узяць у шоры — тое, што і браць у шоры (гл. браць).
Узяць шлюб — тое, што і браць шлюб (гл. браць).
Чорт не возьме гл. чорт.