Verbum

браць, бяру́, бярэ́ш, бярэ́; бяро́м, бераце́, бяру́ць; бяры́; незак.

1. каго-што. Захопліваць рукой або чым-н. іншым, прымаць у рукі. Б. хлеб са стала. Б. мяшок на плечы.

2. каго-што. Авалодваць сілай кім-, чым-н.; дамагацца ў барацьбе. Б. у палон. Б. штурмам крэпасць.

3. каго-што. Прымаць з якой-н. мэтай, на пэўных умовах. Б. на зборы. Б. на работу.

4. што. Атрымліваць у сваю ўласнасць, у сваё карыстанне. Б. таксі. Б. усё ад жыцця.

5. чым. Перамагаць у схватцы; перамагаць з дапамогай чаго-н. Б. хітрасцю.

6. што. Пераадольваць. Б. бар’ер.

7. што. Спаганяць што-н. Б. штраф.

8. Спраўна дзейнічаць (пра рэжучыя прадметы, зброю і пад.). Брытва добра бярэ. Стрэльба далёка бярэ.

9. Выкарыстоўваць, займаць, выдаткоўваць. Машына бярэ многа бензіну.

10. Трымацца пэўнага напрамку; накіроўвацца. Б. прама.

11. каго-што. Дамаўляцца аб выкарыстанні чаго-н.; аказваць падтрымку каму-н. Б. адпачынак. Б. пад абарону.

12. што. Купляць. Б. білет.

13. што. Есці, піць (часцей з адмоўем). Нічога ў рот не б.

14. Жаніцца з кім-н. Б. за жонку.

◊

Браць голымі рукамі (разм.) — авалодваць кім-, чым-н. без асаблівых цяжкасцей.

Браць горлам (разм., неадабр.) — дамагацца чаго-н. крыкам.

Браць да сэрца (разм.) — востра ўспрымаць і перажываць за што-н.

Браць з бою (боем) — дамагацца чаго-н. энергічнымі дзеяннямі.

Браць на цыгундар (разм.) — прыцягваць да адказнасці.

Браць ногі на плечы (у рукі) (разм., жарт.) — уцякаць што ёсць сілы.

|| зак. узя́ць, вазьму́, во́зьмеш, во́зьме; во́зьмем, во́зьмеце, во́зьмуць; узя́ў, узяла́, -ло́, -лі́; вазьмі́; узя́ты; наз. узя́цце, -я, н. (да 2, 3 і 6 знач.).