а², злуч.
1. Злучае сказы і члены сказа са знач. супрацьпастаўлення, супастаўлення.
Ён паехаў, а я застаўся.
Гэта ж не восень, а ранняя вясна.
Яна пачала суцяшаць, а ў самой аж сэрца разрываецца ад жалю.
Факт ёсць факт, а дакумент застаецца дакументам.
2. Далучае сказы або члены сказа са знач. дабаўлення чаго-н. пры паслядоўным апісанні, паяснення, узмацнення, пярэчання, пераходу да другой думкі.
Гарыць агонь, а на агні гатуецца вячэра.
Навокал лес, а за лесам — балота, а за балотам — рэчка.
◊
А то — злуч.
1) Іначай, у адваротным выпадку.
Бяжы, сынок, а то спознішся;
2) Аказваецца, а на самай справе.
Каб хоць рэчка была, а то ручаёк нейкі;
3) Далучае сказы і члены сказа, якія ўдакладняюць, развіваюць або паясняюць папярэднюю думку.
Змрокам, а то і пазней, людзі ішлі дадому;
4) Ужыв. пры ўгаворванні, пажаданні.
Пабудзьце яшчэ.
А то пераначавалі б;
5) Або, ці.
Хлопчык бегаў, смяяўся, а то хаваўся за дзеда.
А не то (дык) — злуч. Тое, што і «а то» (у 1 знач.).
Дапамажыце, а не то я скардзіцца буду.